altijd als pelgrims op weg

Preek op de 13e zondag door het jaar  2 juli 2023 Houten*

Voor veel mensen is dit een bijzonder ingrijpende tijd. Als het kan gaan we op vakantie om even alles achter ons te laten, en vooral de dagelijkse routine die maakt dat soms in een tredmolen lopen. Maar op vakantie voelen we ons vrije mensen. Voor jongeren is dit ook de tijd dat je je vertrouwde school achter je laat. Een nieuw opleiding gaat beginnen. Een nieuwe onbekende toekomst ligt open. Dat is natuurlijk aantrekkelijk. Een nieuw begin. Maar het is ook spannend. Klikt het met de nieuwe klasgenoten en de nieuw medestudenten? Zullen de leraren en de docenten een beetje aardig zijn. Zal de leerstof niet te moeilijk voor je zijn? Het is helemaal niet gek dat je je wat onzeker of zelfs angstig voelt. Belangrijk is dat je je er niet helemaal allen voor voelt staan. Die oerervaring van een nieuwe onbekende toekomst binnen gaan hadden in de tijd van de Bijbel de pelgrims wanneer ze vanuit hun dorp op weg gingen naar Jeruzalem. Dat was zo’n beetje de enige reis die ze ooit maakten als ze geen koopman of soldaat waren. Ze kwamen nooit verder dan de postzegel waar ze woonden. Onderweg zongen ze dan liederen – geen potje met vet zoals tegenwoordig tijdens de avondvierdaagse – maar Psalmen voor een pelgrimstocht. In de Bijbel staat een hele bundel psalmen. Wel 150. Eén daarvan hebben we vanmorgen voorgelezen: Psalm 121. Hij staat in het boekje voor deze Mis. De pelgrims die op weg gingen naar Gods huis, de tempel in Jeruzalem, trokken in groepjes op. Ze zongen om beurten. De ene groep zong:  ‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen, Vanwaar zal mijn hulp komen?” De andere groep antwoordde “De hulp komt mij van de Heer die gemaakt heeft hemel en aarde”.
Ze zagen tegen die bergen op. Want daar huisden wilde dieren zoals leeuwen en beren. Je kon struikelen en een been breken. Er waren struikrovers. Maar ze hadden ook elkaar en het prachtig vooruitzicht om straks die mooie stad Jeruzalem en de tempel te zien waar ze zoveel over gehoord hadden. De ene groep pelgrims vervolgde: “Hij laat niet wankelen uw voet. Niet sluimeren zal uw behoeder” en de andere groep antwoordde: “Zie niet sluimert, niet slaapt de behoeder van Israel. Wat zou het mooi zijn als jullie deze pelgrimspsalm op je nachtkast je hadden liggen. Of in je schoolagenda. Juliie zijn opgevoed in het geloof dat God over ons waakt. Je ouders en de kerk hebben je dat voorgedaan. Probeer ook zelf te leven met vertrouwen in God die hemel en aarde gemaakt heeft. Maar die ook jou beschermt: “Hij zal je behoeden voor alle kwaad, behoeden wil hij je ziel” zo gaat de psalm verder.
Tot slot. Jezus is ook op weg naar Jeruzalem. Heel zijn leven was een pelgrimstocht. Hij roept zijn leerlingen op hem te volgen. Maar ze moeten niet afhaken als ze moeilijkheden op die weg tegenkomen. Ze moeten geen geitenpaadjes kiezen of de gemakkelijkste weg nemen. Ze moeten openstaan voor de hulp die ze onderweg van onbekenden ontvangen. Dat bedoelt Jezus met: “Wie mij wil volgen, moet wel zijn kruis dragen”. Daarom maken we ook als we aan iets beginnen het kruisteken.  “Laten we het voorbeeld van Jezus volgen. Vertrouwen hebben. Zie niet op tegen de toekomst. Leg je zorgen in je gebed, bijvoorbeeld voor het slapen gaan, aan God voor. Zoals de pelgrimspsalm eindigt: “De Heer behoedt je uitgaan en ingaan, van nu aan tot in eeuwigheid”. Amen

Martin Los, pr

* deze viering op de grens van de schoolvakantie werd enthousiast begeleid door jongerenkoor Yes en kinderkoor Zing-zang waarvan afscheid werd genomen.
** De preek werd besloten met een visualisatie door Meike Hettinga, pastoraal werkster, over de weg, de kruispunten, de onbekende toekomst

Evangelielezing in deze viering: Matteus 10:37-42
Tussen de lezingen: Psalm 121 met als refrein “Nada te turbe” (Laat niets je verontrusten) Taize.

Bevrijdende lach.

Preek op het Hoogfeest van Pinksteren 23 mei 2021 Mariakerk en Willibrordkerk

“Zijn dit niet allen Gallileers? Hoe kan het dan dat wij ieder van ons hen horen spreken in onze eigen moedertaal?” roepen de omstanders in Jeruzalem uit. Omdat dit het oerverhaal van de geboorte van de kerk is, is het goed om even bij deze gebeurtenis stil te staan. 
Vanwege het Joodse Pinksterfeest waren veel pelgrims in Jeruzalem. Niet alleen uit Israel, maar uit alle volken rond het Middellandse Zeegebied. Een multicultureel gezelschap. Deze mensen verbazen zich erover dat ze de leerlingen van Jezus in hun eigen taal horen spreken. Maar ze zeggen er uitdrukkelijk bij: “zijn dat niet allemaal Galileeërs”. Daarmee bedoelden ze: mensen uit de provincie dus geen hoofdstedelingen. Ook in onze tijd zien mensen uit de grote stad nog een beetje neer op het platteland. Met alle politieke en culturele verschillen van dien.
Met andere woorden: hoe kunnen eenvoudige vissers, ongeletterden, nu zo spreken dat wij hen horen spreken in onze eigen moedertaal? Ja, dat is echt een raadsel. Jezus heeft zelf al een tipje van de sluiter opgelicht toen hij in gebed was en zei: “Ik dank u, Vader dat u deze dingen verborgen gehouden hebt voor wijzen, maar geopenbaard hebt aan kinderen” D.w.z. aan eenvoudige mensen.
Het talenwonder dat de mensen in Jeruzalem meemaken heeft dus niets te maken met bijzondere geleerdheid. Eerder het tegendeel. Het was het gevolg van de uitstorting van de Heilige Geest. En het was ook het teken daarvan: “Zij werden allen vervuld van de Heilige Geest en zij begonnen te spreken in vreemde talen al naar gelang de Geest hun te vertolken gaf”. Hier was de Heilige Geest aan het werk, de Geest die door de apostelen sprak en die hen in allerlei talen deed spreken zodat iedereen hen hoorde spreken in zijn eigen moedertaal. De leerlingen staan in vuur en vlam. Ze zijn uitgelaten als kinderen. Het is een soort gelach en gejubel.
Gelach dat mensen laten horen als ze plotseling iets van een heel andere kant te zien krijgen. Een bevrijdende lach zoals van mensen die in angst zaten en plotseling begrijpen dat er geen enkele reden meer is om in angst te zitten. Een lach waardoor alles wat je belast, van je afvalt. Een licht dat je plotseling opgaat.
Paulus schrijft ergens dat de Geest van God samen met onze eigen Geest getuigt dat we Gods kinderen zijn. “Wij, stervelingen, wij zondaars, kinderen van God? Laat me niet lachen” is misschien de reactie. Ja, laat ons wel lachen wat dat is precies wat de leerlingen bij de geboorte van de kerk beleefden. Ze riepen: “Abba” pappa, Vader. Ze jubelden “allelujah” de tongentaal van de kerk. De tong, de keelklank en de adem tesamen: Alleluja. En is niet al ons gezang tijdens de liturgie een soort tongentaal? Een taal die iedereen verstaat, vriend en vijand. Kinderlijke uitingen van Lof, dankbaarheid, smeking. Kyrie, Gloria. Wat missen we dat op dit moment, dat we als gelovigen kinderlijk met hart en ziel weer mee kunnen zingen. De taal van de zang die verwant is aan de verlossende lach. Die lach van wie het laatst lacht, de goddelijke lach, en de jubel.
Pinksteren is het geboortefeest van de kerk die alle volkeren en talen verenigt in de belijdenis van de naam van Jezus. Als een kindje geboren wordt, houdt iedereen de adem in en wacht op de eerste kreten.
Het eerste geluid dat de kerk voortbrengt is dat mensen uit alle volkeren en talen de verkondiging van Jezus’ naam in de eigen moedertaal hoorden. En dat is eigenlijk niet veranderd. Mensen over de hele wereld verstaan het Evangelie en geven er gehoor aan. Ook al heeft iedereen zijn eigen moedertaal, toch horen we de heilige Geest tot iedereen op verstaanbare wijze het zelfde zeggen. Het is de bevrijdende lach van het Evangelie. Hoe kan de blijde boodschap in de wereld overkomen als de bevrijdende lach van de verlossing niet door de kerkmuren heen naar buiten klinkt. Daarom bidden we om de Heilige: Veni Sante Spiritus. Kom Heilige Geest!
Op deze  bijzondere dag zijn wij bijzonder dankbaar en blij, want straks zal iemand uit ons midden de sacrament van het Vormsel zal ontvangen. Ik mag straks iemand in ons midden het Vormselsacrament (confirmatie) toedienen. Het is voor ons allen dan een moment van vreugde en van bezinning over onze eigen leven als gelovige.
Wie zo uitgelaten is van vreugde en wie zo vol van vreugde is, voelt het zijn hele wezen doorstromen. Die bevrijdende lach werkt door ons hele gedrag als gelovigen. Ons doen en laten krijgt iets van een lofzang op de liefde van Jezus voor ons. Het verkrampte ik maakt plaats voor het bevrijde ik. Egoisme, zegt Paulus, maakt plaats voor de vrucht van de Geest:  liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid, te veel om op te noemen. Het zijn allemaal eigenschappen die verbinden en heel maken. Zo werkt de vreugde door in persoonlijk leven, in de geloofsgemeenschap en in de wereld. We staan er niet alleen voor, want de Heilige Geest zelf is de Helper die Jezus ons van de Vader zendt. Hij fluistert ons telkens in dat we kinderen van God zijn. Ten teken daarvan hebben we als vlammen op onze hoofden de zalving bij het Vormsel ontvangen.
Laten we allemaal onze bijdrage leveren, ieder op onze eigen manier, vanuit onze eigen verantwoordelijkheid. Maar laten we het doen met vreugde. En laten we het elkaar ook gunnen en de ruimte geven om te leven vanuit de Heilige Geest. De Heilige Geest is de Geest van de waarheid die van de God, de Vader uitgaat. Waar we leven in het licht van de waarheid is er vrijheid en waar vrijheid is vreugde. En waar vreugde is wordt iedereen geraakt als op het Pinksterfeest, het feest van de geboorte van de kerk. Laten de mensen dan ook nu in deze veelkleurige en veeltalige  samenleving tegen elkaar zeggen: Zijn dat niet allemaal Galileers? Hoe kunnen wij dan ieder van hen horen spreken in onze eigen moedertaal”. Ja, kom heilige Geest, daal op ons neer. Houd Gij bij ons uw intocht Heer. Vervul het hart dat u verbeidt met hemelse barmhartigheid. Allelujah. Amen

Martin Los, pastoor

Schriftlezingen in deze Mis op het Hoogfeest van Pinksteren volgens het rooms-katholieke, universele, lectionarium
1e lezing: Handelingen der apostelen 2:1-11 2e lezing: de Brief van Paulus aan de Galaten 5:16-25 Evangelielezing: Johannes 15:26-27 en 16:12-15