de drie verleidingen waarmee de duivel Jezus probeerde te verleiden Mozaïek S. Marco XIIe eeuw

Lieve zusters en broeders, we horen in het Evangelie hoe de duivel Jezus tot driemaal toe probeerde te verleiden. Zonder succes.
Opmerkelijk is dat Jezus elke poging afweert met woorden uit de Bijbel.
Het is alsof Jezus zelfs de duivel nog op het goede pad probeert te brengen en hem een lesje leert.
Maar weet u: ik denk dat het eerder een les voor ons is. Jezus wil beslist niet de indruk wekken dat Hij persoonlijk door een magische superioriteit de duivel te slim af is.
Dan zouden wij kunnen denken: “Jezus is de duivel de baas, geen wonder, want hij beschikte over bovennatuurlijk krachten. Maar wij, gewone mensen, zijn weerloos voor de stiekeme verleidingen van de duivel.
Door bekende woorden uit de Bijbel te gebruiken als afweer tegen de duivel laat Jezus zien dat gehóórzaamheid aan het woord van God ons wapent.
Wanneer we luisteren naar het  Woord van God in de Eucharistie gaan we met God zelf om.  Ook door persoonlijk de Bijbel thuis te lezen en te overdenken, wordt onze vriendschap met God gevoed.
Dát helpt ons de kwade verleidingen te weerstaan.
Jezus haalt zijn neus er dus niet voor op om woorden te gebruiken die veel mensen kenden door hun gelovige opvoeding en door hun wekelijks bezoek aan de synagoge. Zo laat Jezus zien dat de verleidingen van de duivel doorzien en afslaan, geen kwestie is van slimheid. Dan was het onbegonnen werk je te verzetten tegen de verleidingen. Waar het op aankomt is dat je gehoor geeft aan God. Dat is voor iedereen weggelegd. Liefde tot God, vertrouwen in God, kinderlijk vertrouwen.

Een mooi voorbeeld hoorden we in de Eerste lezing uit Deuteronomium. Mozes geeft het volk van God de opdracht om als ze in het beloofde land zijn en daar een bestaan opgebouwd hebben, elk jaar een korf vol halmen gerst naar de tempel te brengen. Met deze woorden: Mijn vader was een zwervende Arameeër (……) De Heer heeft ons hier gebracht en ons dit land van melk en honing geschonken. Daarom breng ik nu de eerste vruchten van de grond die U, Heer, mij geschonken hebt.
Gerst was het eerste graan dat in het voorjaar groeide. Waar ergens in het land de gerst het eerste rijp was, ging een hoeraatje op, want die bewoners mochten in feestelijke optocht de halmen naar de tempel brengen om ze aan de Heer te offeren. Met dit ritueel wordt natuurlijk bedoeld dat de vruchten van de aarde het geschenk van God zijn.
Als je dankbaar bent, dat de aarde en ons leven en het werk van onze eigen handen een geschenk van God is, dan kom je niet in de verleiding materialistisch worden of doen alsof het jouw verdienste is, en dat je daarom niets met anderen deelt.

Zo eenvoudig is het. Waarom zouden we geen gehoor geven aan God? Wordt je daar minder van? Geeft God ons zijn geboden om ons dom en onmondig te houden? Ja, dat is precies wat de duivel influistert. Als hij maar het geringste greintje twijfel aan de goedheid van God in ons hart kan zaaien, heeft hij al een voet tussen de deur.
Maar wat ís geloven dan? De hele bijbel uit je hoofd kennen? Alle rituelen en gebeden kennen en uitvoeren? Dat is toch voor gewone mensen niet mogelijk? Dat was ook de vraag waarmee mensen bij Paulus kwamen. Zijn antwoord is zoals we hoorden in de Tweede lezing heel eenvoudig. Geloof is niet moeilijk: ”Het woord is vlakbij, het is in uw mond, het is in uw hart, het woord namelijk van het geloof dat wij verkondigen. Want als uw mond belijdt dat Jezus de Heer is, en als uw hart gelooft dat God Hem van de doden heeft opgewekt, zul je gered worden”.

Als we dat doen, eenvoudig Jezus als onze Heer erkennen, als de levende die altijd bij ons is, kan het kwade zich geen meester van ons maken.
Natuurlijk kunnen we fouten maken, en soms door zwakheid uitglijden, maar dan mogen we vertrouwen op Gods vergeving want Hij kent ons en Hij is “groter dan ons hart”.
En als we een extra steun in de rug nodig hebben, kunnen we een beroep doen op het sacrament van boete en verzoening, de biecht.
Want God wil niets liever dan dat we weer opstaan door de kracht van het geloof. Wanneer je Jezus liefhebt, en in Hem geloof als de levende Heer, kan geen duivel daar tegen op.

“Maar de duivel bestaat toch niet echt?” zeggen we tegenwoordig. Grappig dat wij denken dat als we de duivel afschaffen, hij niet meer bestaat. De duivel lacht in zijn vuistje over zoveel naïviteit.
Nee, inderdaad de duivel bestaat niet zoals God bestaat. God is de eeuwige die woont in het ondoordringbaar licht. En alles wat God gemaakt heeft, bestaat dank zij hem en houdt hij in zijn hand.
In die zin bestaat de duivel niet. Hij is een soort karikatuur. Dat probeert Jeroen Bosch in zijn schilderijen duidelijk te maken. De duivel is als een schaduw. Een schaduw bestaat, maar niet op zichzelf. Een schaduw valt alleen daar waar het licht wordt tegengehouden door iets of iemand. Alleen waar hij binnengelaten wordt en zijn kilte vat op alles krijgt. In egoisme, materialisme, jaloezie, geweld, uitzichtloze oorlogen, onbarmhartigheid.

We hoeven niet bang te zijn voor die schaduw als we op God, onze Vader, vertrouwen, en op Jezus als onze Heer die zich zelf voor ons heeft gegeven om de macht van de duisternis te overwinnen. Met hem verbonden mogen we leven zonder angst voor de macht van het kwade. Door de doop en het geloof mogen we in vrijheid leven, voor ‘de duvel niet bang’ als kinderen van God, kinderen van het licht, geroepen tot het eeuwige licht. Amen

(c) Pastoor Martin Los
voorgeschreven Schirftlezingen voor deze zondag uit het universele r.k. lectionarium voor zon- en feestdagen: 1e lezing: Deuteronomium 26:4-10; 2e lezing: Romeinen 10:8-13; Evangelie: Lucas 4:1-13