Schriftlezingen uit het r.k. lectionarium voor deze 12e zondag door het jaar. 1e lezing: Zacharia 12:1–12; 2e lezing: Galaten 3:26-29; Evangelie: Lucas 9:18-24

doopvont uit 1150 in de kerk van Zedelgem B.

Lieve zusters en broeders, het klinkt niet erg aantrekkelijk wat Jezus de mensen voorhoudt: “als je mij wilt volgen, moet je jezelf verloochenen en elke dag opnieuw je kruis op je nemen”. Jezelf verloochenen klinkt als jezelf te kort doen of zelfs verraad aan jezelf plegen. En een kruis op je nemen staat lijnrecht tegenover de uitnodiging van het leven om ervan te genieten.
We voelen ons een beetje ongemakkelijk bij deze woorden van Jezus. Daar is niks mis mee. Als je je ergens ongemakkelijk bij voelt, ga je erover nadenken. En dat is precies de bedoeling van Jezus woorden.
Een voetballer – dagelijks zien we ze tijdens de beelden van het EK-voetbal – die zich bepaalde dingen ontzegt zoals drank en roken en stappen, doet die zichzelf te kort? Nee, hij doet alles om te worden wat hij graag wil: een goede voetballer. Een mantelzorger – door het terugtreden van de verzorgingsstaat worden meer en meer van ons zelf mantelzorger – die haar vrije tijd grotendeels inlevert om voor een ziek familielid of vriend te zorgen, doet die zichzelf tekort? Nee, zij geniet ervan als ze de ene mens voor even gelukkig kan maken en een glimlach ziet op het gezicht van die oudere man of vrouw of zieke vriend.
Met jezelf verloochenen bedoelt Jezus niet jezelf moedwillig schade toebrengen. Het is geen religieuze anorexia die hij ons aanbeveelt.
Zo betekent je kruis op je nemen, elke dag opnieuw, niet dat je elke mogelijke zware last op je neemt en dat je niet van het leven kunt genieten, maar dat je moeilijkheden op je weg niet uit gemak uit de weg gaat. Je zit bijvoorbeeld in een gezelschap waar iemand iets lelijks zegt over een ander die er niet bij is. Zeg je dan: “hoor eens, ik vind het niet prettig als we zo over anderen praten die er niet bij zijn” of zwijg je uit vrees dat men je jouw opmerking kwalijk zal nemen, ja dat je een volgende keer zelf niet meer welkom bent.
Je kruis op je nemen betekent ook dat je voor een belangrijke beslissing niet alleen aan jezelf denkt, maar ook anderen. Misschien heroverweeg je dan wel je oorspronkelijke keuze.
Het gaat eigenlijk om de vraag: wat hebben wij als beeld voor ogen van wat het betekent een goed mens te zijn? Wat hebben we ervoor over om zelf zo’n goed mens te zijn? En is Jezus Christus daarin het model naar wie we ons richten. Sterker nog: zijn we hem dankbaar omdat Hij ons uitverkoren heeft om in zijn voetspoor te leven? Wat mooi om op die weg te ontdekken dat Jezus ons niets afneemt, maar ons verrijkt doordat we oog krijgen voor Gods genade, en doordat we groeien in liefde en levenswijsheid en in de vrijheid van Gods kinderen. Zoals Paulus schrijft aan de Galaten: “jullie zijn allen kinderen van God door het geloof in Christus Jezus”. Dat is die wonderlijke transitie die het geloof in Jezus ons schenkt. Je denkt misschien dat je eigen baas en vrij bent als je jezelf op de eerste plaats stelt, en zegt dat je alles onder controle hebt. Maar het tegendeel is het geval. Door jezelf op de eerste plaats te stellen, val je ten prooi aan zelfgenoegzaamheid alsof je alle voorspoed aan jezelf te danken hebt. Maar ook krijgen angst en argwaan vat op je omdat je alle mensen als je concurrenten of gevaar gaat zien. Juist dan wordt je slaaf van allerlei neigingen die je in hun macht krijgen, zoals hebzucht of genotzucht die allemaal uiting zijn van angst tekort te komen.
Daarom zegt Jezus: “wie zijn leven wil redden, zal het verliezen. Maar wie zijn leven verliest om Mijnentwil zal het redden”. Juist door Jezus altijd voor ogen te houden, stellen we ons zelf niet op de eerste plaats. En juist daardoor worden we werkelijk vrije mensen. Vrij wil zeggen, dat je je eigen hart kunt volgen. En vrij wil zeggen: dat je in staat bent te zeggen wat je wilt. Een hot item in onze tijd in verband met de vrijheid van meningsuiting. Wat bedoelen we daarmee? Voor christenen betekent het vooral: vrijheid om de waarheid te zeggen.
Voor ons lijkt die vrijheid heel gewoon. Maar daar zijn vele eeuwen aan voorafgegaan. Wat we niet moeten vergeten is dat juist de verkondiging van het Evangelie de droom wakker gehouden heeft dat mensen werkelijk vrij zouden zijn. Maar dan moeten we die vrijheid ook echt beleven en vasthouden door het geloof in Jezus als kinderen van God. Voor dat beleven en vasthouden van de vrijheid gebruikt Paulus een beeld: “De doop heeft jullie alle verenigd, je hebt hem aangetrokken als een kleed”. In de eerste plaats betekent dit dat we door de verbondenheid met Jezus door doop en geloof op hem mogen lijken. Als is het maar een beeld in de grondverf. Ondanks alle tekortkomingen mogen we op Jezus lijken en dus ook meeprofiteren en proeven van zijn overwinning op de zonde en de dood. We mogen mee werken aan de verlossing waarvoor hij zijn leven heeft gegeven. De vrijheid van Gods kinderen mag doorwerken in de maatschappij waarin wij leven. Wij mogen getuigen van die vrijheid door ons eigen leven. “Je hebt Christus aangetrokken als een kleed” voegt Paulus eraan toe. Een kleed maakt je herkenbaar. En kleed beschermt. Maar een kleed is ook iets dat als je op staat gereed ligt. Je hoeft niet steeds te denken wat zal ik aandoen? Want het kleed dat Jezus voor ons door de doop is, wordt als het ware een gewoonte, misschien kunnen we beter zeggen: een tweede natuur. Vanzelfsprekend. Om nog even op voetval terug te komen. Op de EK zien we nationale teams die nog niet zo lang met elkaar spelen. Er zijn geen automatismen. Het zoeken en tasten. Maar je ziet ook teams die al heel lang met elkaar spelen, en als dan de ruit op het middenveld nog uit een en dezelfde club komt, net als de achterhoede uit weer een andere club, dan speelt men elkaar de bal bijna blindelings toe en de tegenstander heeft het nakijken. Zo kan ook vrijheid van Gods kinderen tot een tweede natuur worden. Iets waarin je als een vis in het water voelt. En dán die vrijheid gebruiken tot eer van God om hem te danken. En die vrijheid te gebruiken om je talenten in dienst van anderen te stellen, in het bijzonder de liefde. En dan van die vrijheid genieten als iets wat je nooit afgenomen kan worden. Nee, door Jezus te volgen, onszelf te verloochenen en ons kruis op ons te nemen, doen we onszelf niet te kort. Het schenkt ons een rijkdom die niemand ons kan afnemen. Amen

(c) Pastoor Martin Los