Homilie op het Hoogfeest van Pinksteren 19 mei 2024 Houten

We kennen allemaal de uitdrukking “Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen”. Men bedoelt daarmee iets dat onwaarschijnlijk, ja onmogelijk zal plaatsvinden. Maar laat dit nu precies wel het geval zijn als het om Pasen en Pinksteren zelf gaat. Want die vallen echt met elkaar samen. Weliswaar hebben we er vijftig dagen, zeven maar zeven weken, voor nodig om dit te begrijpen, maar dat is precies het voortschrijdende inzicht dat de Heilige Geest ons vanaf Pasen tot Pinksteren schenkt.
Het liturgische leesrooster van onze kerk helpt ons daarbij, want het Evangelie van deze Pinksterzondag verplaatst ons opnieuw naar de eerste Paasdag. “In de avond van de eerste dag van de week kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: vrede zij u” 1). Bij het zien van hem zijn de leerlingen vol vreugde. Laten we dat vooral niet over het hoofd zien, zijn verschijning vervult hen helemaal, ze staan in vuur en vlam. Hun hele leven verandert. Van angst en treurnis, in vreugde en vrijheid. Dan zegt de verrezen Heer voor de tweede maal: “vrede zij u. Zoals de Vader mij gezonden heeft, zo zend ik u. En na deze woorden blies hij over hen en zei: ontvangt de Heilige Geest”. De verrijzenis en de verschijning van Jezus aan zijn leerlingen is dus onmiddellijk gekoppeld aan het bestaan en de werkzaamheid van de Heilige Geest, de ervaring van de Heilige Geest en de gave van de Heilige Geest. Er is geen Pasen zonder Pinksteren en geen Pinksteren zonder Pasen. Wanneer wij geloven in Jezus als de Levende mogen we als direct gevolg delen in de Heilige Geest. Sterker  nog “Niemand kan zeggen Jezus is de Heer dan door de Heilige Geest” zegt de apostel Paulus 2).
Hoewel we nog in deze wereld zijn krijgen we al deel aan het leven vanuit de verrijzenis, het leven van Jezus door de Heilige Geest. Het houdt in dat we zijn opgenomen in de gemeenschap van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Jezus blaast over zijn leerlingen, hij stort zijn adem over hen uit. Zoals aan het begin van de schepping God zijn Geest blies over de mens en hen tot leven wekte, zo geeft Jezus ons deel aan een nieuwe schepping. We halen diep adem. Alle benauwdheid, alle beklemming is weg. Er is een nieuw begin. Vreugde, vrijheid, vrede. Pasen en Pinksteren vallen op één dag. Een schone lei.
Vandaar dat Jezus zegt: “Ontvangt de Heilige Geest. Wiens zonden gij vergeeft die zijn ze vergeven, en wie gij ze niet vergeeft die zijn ze niet vergeven”. De eerste gave van de Geest is de vergeving van zonden. Daarmee mag de kerk aan het werk. Want dat is haar zending in en aan de wereld: “de vergeving van zonden”. De onderbreking en verbreking van de kettingreactie van het kwade, de opheffing van de eindeloze oorzaak en gevolg van het kwade. De kwijtschelding van de menselijke schuld. Dat is de taak van de kerk en de evangelieverkondiging.
Dat is volstrekt nieuw als we bedenken dat God alléén zonden vergeven kan. Als Jezus dus zijn leerlingen opdracht geeft de zonden te vergeven, dan doet hij iets wat menselijkerwijs onmogelijk werd beschouwd. In die zin heeft staat het met de vergeving van zonden net als met Pasen en Pinksteren die op één dag vallen. Menselijkerwijs onmogelijk, maar mogelijk bij God. Het is precies waarom de mensen in de tijd van Jezus hem betichten van godslastering – een doodzonde in de ogen van de meesten – omdat hij mensen zonden vergaf, iets waartoe volgens zijn tegenstanders alleen God in staat was en bevoegd was. Die beschuldiging van godslastering bracht hem aan het kruis. Zo stierf hijzelf als een zondaar om onze zonden. Maar zijn verrijzenis sprak hem vrij en bevestigde dat hij de rechtvaardige was, de Zoon van God. Jezus geeft dus de kerk de opdracht om hetzelfde te doen wat hij had gedaan en waarom hij veroordeeld was: zonden vergeven. In de kracht van de Heilige Geest. Een nieuwe schepping, een nieuw begin.
Het is deze boodschap en opdracht die de leerlingen in vuur en vlam zette. Het is deze boodschap die mensen in Jeruzalem naar de bovenzaal waar de leerlingen bijeen waren, deed stromen. Het is dit evangelie dat mensen uit alle landen, rassen en talen, ieder in de eigen taal te verstaan kregen. Door de zondenvergeving verzoent God de wereld met zich. Het is een nieuw begin. Alle mensen worden één. De on-heilige geest, de geest van de wereld, ook wel aangeduid als ‘duivel’ – afgeleid van diabolos wat betekent die ‘scheiding brengt” drijft een wig tussen alles en iedereen. De heilige Geest maakt één en heelt wat gebroken is. De vergeving van zonden is dus geen bijzaak, maar hoofdzaak in het taken pakket van de kerk naar buiten en naar binnen toe. De blijde boodschap dat het kwade, de verdeeldheid, de onenigheid, niet het laatste woord heeft, is de bevrijding die de kerk mag verkondigen en voorleven aan de hele wereld. Daar waait de Geest van God die herbouwt wat is vernield. Wij mogen daar zelf getuige van zijn door onze onderlinge liefde, door ieder onze eigen rol op te pakken in het geheel van de geloofsgemeenschap. Door elkaar te respecteren in ieders anders zijn. Eenheid in verscheidenheid. Pasen en Pinksteren op één dag. Niet één dag, maar alle dagen, elke dag opnieuw. Daarom belijden wij met hart en ziel: Ik geloof in de Heilige geest, de vergeving van zonden, de verrijzenis van het lichaam en het eeuw leven. Amen

Martin Los, p