Aswoensdag 14 februari 2024 Houten

We zijn hier vanavond samengekomen om het begin van de Veertigdagentijd te markeren en het askruisje opgelegd te krijgen als uiterlijk teken. We worden door het ontvangen van het askruisje toegewijd aan een periode van boete, het doen van boete.
Dat klinkt in onze oren nogal zwaar. We ervaren boete en alleen al het denken eraan als iets negatiefs.  Als een vernedering. Als was het alleen maar dat het woord ons doet denken aan de boetes in het verkeer die ook nog alsmaar oplopen en een nauwelijks verkapte aanvulling van de staatskas zijn. Maar in mijn kindertijd trof je in vissersplaatsen nog de vrouwen aan die aan de haven de netten boeten die tijdens het vissen op zee beschadigd waren doordat ze in aanraking gekomen waren met scherp voorwerpen op de zeebodem. Van een scheepswrak bijvoorbeeld of prehistorische kei. Dit heette ‘netten boeten’. Dat wilde natuurlijk niet zeggen dat ze die kapotte netten nog meer vernielden. Integendeel: boeten betekent beter maken, herstellen.
Het is eigenlijk vreemd dat wij in onze tijd boete als religieuze daad verstaan als een soort straf. Dit is des te vreemder omdat de boekwinkels vol liggen met zogenaamde zelfhulpboeken die ons de weg wijzen uit onze schuldgevoelens en angst;  die er allemaal op gericht zijn om ons te verlossen van  onze complexen. Gericht op ons herstel dus. Om ons weer gelukkige mensen te maken. Eigenlijk oefeningen in boete dus, in betere mensen worden. Ook een soort bekering dus.
Daar zit hem misschien nou juist het probleem met de zelfhulpboeken of zelfhulpwebsites: veel ervan uitnodigen niet betere mensen, maar perfecte mensen te worden. Dat is de valkuil. Beter betekent niet volmaakt willen zijn, maar echt, bewust dat we ook kwetsbare mensen durven zijn. Dat we niet alles zelf hoeven te doen. Dat we er niet alleen voorstaan. We mogen rekenen op Gods genade. We hebben een vriend en bondgenoot in Jezus. Het askruisje als boetedaad en boeteteken wil zeggen: je hoeft je zelf niet beter voor te doen dan je bent voor God. Juist daarin ligt je herstel. God aanvaardt je niet als een Facebookvriend met wie je alleen je pluspunten en successen deelt, ook je schaduwzijden. Dat beter worden, deze boetetijd is dus een geschenk van God. Wij mogen die aanvaarden als een steun in de rug bij ons poging echte mensen te zijn naar het voorbeeld van onze broeder Jezus.
Doe je niet beter voor dan je bent zegt Jezus als hij zijn leerlingen uitlegt hoe ze moeten vasten 1). Niet om bewondering te oogsten door hun liefdadigheid. Niet om bij de mensen op te vallen door de lengte van hun gebeden. Of door hun uiterlijke vasten of de intensiteit van hun vasten alsof het een prestatie is.  Boete doen, betere mensen worden is geen zaak van snoeven en borstklopperij. Het is eenvoudig, nederig handwerk zoals van die vissersvrouwen die de netten die beschadigd waren, herstelden. Zo gaan we op weg naar Pasen, het feest van de verrijzenis, het feest van het nieuwe leven, als pasgeboren kinderen door het doopsel en het geloof.

Martin Los pr

Evangelielezing van de As-woensdagviering: Matteus 6:1-6, 16-18