Pasen: de gezamenlijke verjaardag van onze doop

Preek op 1e Paasdag 16 april 2017 Mariakerk De Meern

Als christenen hebben we allemaal twee verjaardagen. Op de ene vieren we dat we geboren zijn. Daar staan we elk jaar bij stil. De datum weet je. We nodigen familie en vrienden uit. We wensen de jarige alle goeds toe voor de toekomst. We geven kadootjes. De jarige trakteert op iets lekkers. Als je echt met elkaar verbonden bent, sta je stil bij de verjaardag van de ander. Je voelt het als gemis als je er niet bij kunt zijn.
Maar we mogen nog een andere geboortedag vieren. Dat we opnieuw geboren zijn.
Nu niet, zoals de eerste keer, uit de moederschoot. Maar door de doop. (afb. 2. doopplechtigheid ). Iedereen weet wel de datum van zijn geboorte. Maar wie weet de datum van zijn doop?
Steek de hand maar op (van de meer dan 400 mensen in de kerk steken twee volwassenen de hand op).
Inderdaad, bijna niemand weet zijn preciese doopdatum. Dat we die datum niet meer weten is niet zo erg, als we maar niet vergeten dat we gedoopt zijn.
Gelukkig is er een dag waarop we allemaal samen onze doop mogen gedenken en vieren. Dat is het Paasfeest.
Vandaag. Pasen is het feest dat Jezus uit de dood verrezen is. “De Heer is waarlijk opgestaan” roepen we opgewekt. (afb. 3. lege graf)
Waarom roepen we dat zo vrolijk en blij? Zijn we blij voor Jezus? Ja, maar ook voor onszelf. Want zijn we verbonden met Jezus. Familie. Kinderen van God. Hoe weten we dat? Door de doop en door het geloof! We mogen nu met Jezus delen in een leven met God waarover het kwade en de dood geen macht meer hebben.
Toen Jezus uit het graf verrees, brak niet alleen voor hem een nieuw leven aan maar voor ons allemaal. We weten nu dat ons leven voor altijd verbonden is met Jezus en met God.
Christenen noemen het doopvont ook wel de moederschoot van de kerk. Want door de geboorte wordt je in het gezin van je ouders geboren.
Door de doop worden we geboren in de kerk.
Je behoort dan tot Gods familie zoals je door de geboorte behoort tot je eigen familie. (Afb. 4. moeder in zwangerschapskleding).

Eerst doopten christenen in een rivier (afb. 5.). Want in de eerste eeuwen werden christenen vervolgd en gediscrimineerd. Ze mochten geen kerken bouwen. Drie eeuwen lang niet. Pas na 325 na Christus. Er was moed voor nodig om tot de kerk, de gemeenschap van Jezus toe te treden zoals in sommige landen nog steeds.
Toen ze kerken gingen bouwen bouwden ze in die kerk een soort baden waardoor heen nog echt rivierwater stroomde. via een buizenstelsel werd water van de rivier naar de kerk door dat basin heen geleid.
Daarin moest de volwassene afdalen. Zo’n bad of doopvont had de vorm van een kruis of een graf.
Want je wordt door de doop ondergedompeld in het lijden en sterven van Christus om met hem te verrijzen in een nieuw leven.
Later ging men doopvonten maken die niet meer in de vloer van de kerk, maar er boven op stonden als een onverplaatsbaar meubel.
De omtrek van het doopvont of van de hele doopkapel was weer later heel vaak achthoekig. (afb. 7).
Dat was om iets heel moois duidelijk te maken. Het getal 8 betekent een reeks van 7 + 1. Kennen we zo’n reeks? Ja, de week. Voor ons christenen begint de week met zondag, de dag van de verrijzenis van onze Heer Jezus. Zondag, maandag, dinsdag…… Als de achtste dag aanbreekt, is dat weer de zondag. Dan begint de week opnieuw.
Nog zo’n reeks? Toonladder (afb. 8. Gitarist speelt vanuit het combo de zeven tonen. Daarna zingt een stem nog een keer de zeven tonen). Do, re, mi, fa so, la ti…….Oh wat spannend. Net barensweeën voor de geboorte. Het doet pijn in de oren die laatste toon. We hebben alle klanken gehad. Maar waar leidt dit naar toe?
Alles wijst naar de nieuwe do. De oude reeks is voorbij. De nieuwe begint.
Met zo’n achthoekig doopvont dat ook in onze Willibrordkerk in Vleuten staat, zegt de kerk dus: (afb. doopvont WBK 9) het oude leven is voorbij, het nieuwe is begonnen. De oude mens die God niet kent, is voorbij. Nu is de nieuwe mens geboren: een kind van God. Door doop en geloof die weet dat we kinderen van God zijn. Hoe voelen we nu dat die nieuwe mens in ons is? Door de levende eenheid met Jezus. We voelen ons sterk als we verbonden zijn met hem.
We ontvangen als gaven bij onze doop bijzondere krachten: geloof, hoop en liefde. (afb 10. symbolen geloof hoop en liefde). Het kruis staat natuurlijk voor ons geloof in Jezus. Het anker voor de hoop. Jezus is ons voorgegaan naar de hemel en zo voelt hij voor ons als een anker dat we uitgeworpen hebben in het onzichtbare, net als een schip dat zijn anker heeft uitgeworpen waar je niet kunt kijken. En het hart staat natuurlijk voor de liefde: het hart van Jezus dat we beantwoorden met ons eigen hart. Dat is Jezus geschenk aan ons. Want hij schenkt ons zijn Heilige Geest die zegt: jij, mens, jij bent een kind van God.
We mogen nu zo’n nieuwe geboorte in geloof meemaken. De doop Jesse. Hij wordt vandaag geboren wordt in het huisgezin van God, en hij mag op groeien in de wetenschap dat hij een kind van God is.
Gefeliciteerd allemaal met deze gezamenlijke verjaardag van onze doop. Zalig Pasen. De Heer is waarlijk opgestaan. Alleluia! Amen

(c) Martin Los.
Het Paasevangelie in deze viering: Johannes 20:1-9
Omdat er heel veel kinderen en gezinnen in de kerk waren, werd op een scherm voor hen bij elk onderdeel van de korte preek de afbeeldingen hierboven getoond. Het was geen powerpointpresentatie. De preek kon gewoon worden beluisterd

Pasen: Ondergedompeld in de dood en verrijzenis van Jezus.

Paaswake 2017 Mariakerk

Lieve zusters en broeders, we horen in deze Paasnacht van de schepping van de mens aan het begin van alle tijden en van verlossing in de tijd uit de slavernij. Ze krijgen een nieuwe betekenis in het lijden en sterven en verrijzenis van Jezus Christus, in wie de nieuwe schepping aanbreekt, de barensweeën en het openbaar worden van Gods kinderen.
We vieren in deze nacht de verlossing uit de macht van de zonde waardoor de dood niet meer het laatste woord heeft over ons leven en deze wereld. We hebben het uitgebreid en luid bezongen in de oude Paasjubelzang. En we hebben er over gehoord in de aloude lezingen uit de bijbel.
In de eerste eeuwen van het christendom werd deze nieuwe schepping en verlossing ook uitgebeeld en beleefd in de volwassenendoop. Door hun doop in de Paasnacht werd heel duidelijk het mysterie gevierd van de doop als onderdompeling in het sterven en de verrijzenis van Jezus tot een nieuw leven in het licht van Gods liefde, onvergankelijk leven.
Christenen mochten in die eerste drie eeuwen nog geen kerken bouwen, want het geloof was verboden en aanleiding tot discriminatie en vervolging. Er was moed voor nodig om als volwassene toe te treden tot de kerk en voor het geloof in Jezus uit te komen.
Er waren nog geen kerken, en dus ook geen doopvonten. De plaats waar gedoopt werd in de Paasnacht was de dichtbij zijnde rivier. Deze afdaling in de rivier, het kopje ondergaan, en weer bovenkomen, was het beeld van de onderdompeling in de dood en de verrijzenis van Christus. De apostel Paulus legt het al zo uit, zoals we hoorden.
Toen de eerste kerken eindelijk gebouwd werden, zorgde men ervoor dat via een buis rivierwater door de doopkapel stroomde. In die doopkapel een bassin in de vorm van een kruis of een sarcofaag. Allemaal om te laten zien: de doop is afdaling in de dood van Christus en opgang in zijn verrijzenis. U raad al dat er drie treden waren uitgehouwen in zo’n doopbassin om af te dalen en op te stijgen. Want we worden gedoopt in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Later toen het moeilijk werd om rivier water af te tappen, bouwde men achthoekige doopvonten. Om het zelfde verhaal te vertellen.
Het doopvont in de Willibrordkerk in onze parochie is ook achthoekig. Waarom? Acht is zeven plus een. Een reeks van zeven dagen begint met een nieuwe week op de achtste, dat is, de nieuwe eerste dag. De oude schepping is voorbij, de nieuwe is begonnen. Het is net als met de zeven tonen op de toonladder die gevolgd worden door een nieuwe reeks.
Zo heeft de kerk vanaf het eerste begin het mysterie van de doop als eenwording met Christus en verrijzenis tot nieuw leven vorm gegeven en gevierd. We mogen er in deze Paaswake ook getuige van zijn door de doop van Chantal. Zij heeft de moed het te wagen, met hart en ziel en huid en haar, met Jezus Christus en zijn boodschap van Gods liefde die het laatste woord heeft over ons leven en deze wereld.
Maar het is ook herinnering aan ons eigen doopsel. De verrijzenis van Jezus is niet een wonder waar we naar mogen staren maar aankomen niet. We verstaan het alleen als we begrijpen dat we door het geloof en de doop mogen delen in het nieuwe leven van Jezus.
Daarom beleven we allemaal opnieuw in deze nacht ons doopsel en nemen de opdracht op ons, om te leven vanuit de nieuwheid van leven en de vrijheid van Gods kinderen. Een leven met Jezus als de Levende Heer, een leven vervuld van geloof, hoop en liefde.
En daarom roepen we als getuigen van de verrijzenis door het geloof: de Heer is waarlijk opgestaan. Alleluia!

© pastoor Martin Los
selectie uit de voorgeschreven schriftlezingen uit de r.k. traditie voor de Paaswake.
1e lezing: Genesis 1; 2e lezing Exodus 14; 3e lezing: Romeinen 8; Evangelie Mattheus 28:1-10
afbeelding: kruisvormig doopvont Laodicea 5e eeuw