Over eeuwig leven gesproken

Preek op de 4 Paaszondag in Mariakerk en Willibrordkerk op 12 mei 2019

“Ik geef hen eeuwig leven. Zij zullen in eeuwigheid niet verloren gaan. En niemand zal ze van Mij wegroven”. 1)
Lieve zusters en broeders, de grootste gave die God ons gegeven heeft, is het leven zelf. Het is het kostbaarste wat we bezitten. We kunnen onszelf niet voorstellen zonder dat leven. Maar onze menselijke natuur vertelt ons dat we sterfelijke, voorbijgaande mensen zijn. Daarom is er ook het verlangen om leven door te geven, zodat volgende generaties kunnen genieten van hun leven. Dat geboren worden, is een groot wonder. Het is mooi als we jonge mensen hun kind liefdevol in de armen zien houden. We gedenken op deze moederdag met ontroering dat we allemaal uit een moeder geboren zijn. We danken hen om alles wat ze ons aan zorg en liefde hebben gegeven. Tegelijk zijn we ons bewust van de kinderwens van ouders die niet vervuld is. Maar het stemt hoe dan ook tragisch dat elk mensenleven eindig is. We geven met het leven ook de eindigheid ervan door. Een machteloze strijd tegen de klok.
Wat is het dan een voorrecht dat we Jezus Christus mogen kennen. Hij heeft door zijn kruis en verrijzenis de dood overwonnen. Dat is een heel ander  verhaal dan onze menselijke natuur ons ingeeft. Het staat eigenlijk haaks op onze eigen beleving van de werkelijkheid. Te mooi om waar te zijn. Maar Jezus zelf komt op ons toe als de Goede Herder die zegt: “Ik geef hen eeuwig leven. Zij zullen in eeuwigheid niet verloren gaan. En niemand zal ze van Mij wegroven”.
Waarom zou je eigenlijk dat eeuwig leven willen? Is dit leven niet genoeg? Hebben veel ouderen niet het gevoel dat ze eigenlijk alles al gezien hebben. Een groeiend aantal verzucht dat hun leven eigenlijk wel voltooid is en dat het wat hen wel voorbij mag zijn. Als je het gewone leven op een gegeven moment wel hebt gezien, waarom zou je dan nog eeuwig leven wensen? Sommigen vrezen dat zo’n leven wel eindeloos saai moet zijn. Eerder een hel van saaiheid dan een hemel van verwondering en vreugde..
Toch zien we dan één heel belangrijk ding over het hoofd. Dat wij een persoon zijn. Een mens met een naam en een gezicht. Als ons leven ten onder zou gaan, gaat ook onze persoon ten onder, dus degene aan wie God het leven heeft gegeven.  God wil niet dat onze persoon ten onder gaat. Hij heeft ons in het leven geroepen om Hem te kennen. Als Jezus zegt: “Ik geef hen het eeuwige leven” dan doelt hij erop dat wij in Hem God mogen kennen, as Degene die ons kent, beter dan wijzelf. Dat door Hem de gemeenschap tussen God en mens hersteld wordt. Op een andere plaats zegt Jezus: “Dit is het eeuwige leven, Vader, dat zij U kennen, en Mij die u gezonden hebt”. 2)
Eeuwig leven is dus dit leven, ons leven, niet meer omringd door de dood, maar door God die in Jezus christus een menselijk gelaat heeft gekregen dat ons aanziet.
Het moderne levensgevoel van veel mensen is dat wij voortdurend op ons zelf teruggeworpen zijn. Dat we het middelpunt zijn van ons eigen leven en dat we alleen zeker zijn van onze eigen gevoelens en waarnemingen en ervaring. We vormen allemaal een eigen eiland in de zee van mensen. Door die nadruk op onszelf voelen we ons in de eerste plaats verschillend van anderen. Hoe verschillender, hoe unieker we zelf zijn. Door dat verschil voelen we ons eigenlijk gescheiden van elkaar. Eenzaamheid tref je niet alleen aan onder ouderen die alleen zijn en weinig contacten hebben. Eenzaamheid is ook een modern levensgevoel in alle generaties, ook onder jongeren.
Het is waar dat we als mensen allemaal van elkaar verschillen. Daar is mooi. Maar waarom zou dat verschil tot scheiding tussen ons moeten leiden, in alle sectoren van het leven? Waarom zouden we elkaar als concurrenten zien? In de heftige discussies over de identiteit ligt ook alle nadruk op verschil als scheiding. Het werkt als een splijtzwam. Door verschil kunnen we elkaar juist verrijken en aanvullen. Leven zoals het door God, de gever van alle leven bedoeld is, is leven in gemeenschap met elkaar.
Jezus geeft ons deel aan de volmaakte gemeenschap van God, de Vader, en de Zoon en de Heilige Geest. De gemeenschap van volmaakte liefde. Door het geloof in Jezus hoeven we ons nooit meer eenzaam te voelen of eenzaam te zijn, ook al zijn we soms alleen.
De apostelen en de eerste christenen – we hoorden er over in de Handelingen 3) – maakten furore met de verkondiging van het eeuwige leven door het kruis en de verrijzenis van Jezus. Zij verkondigden dat wij, mensen, deel mogen hebben aan de volmaakte gemeenschap van God. En ze beleefden dat ook met elkaar. Ze waren er vol van. Zo praktiseerden ze zelf ook wat ze preekten. Een leven waarover dood en eindigheid niet het laatste woord hebben, omdat onze persoon in de gemeenschap met God altijd blijft bestaan. Een leven vol liefde.
Johannes de apostel ziet het in een visioen voor zich: de hele gemeenschap van mensen die niemand tellen kan. “Allen die gewassen zijn in het bloed van het Lam” die gereinigd zijn van zonde en dood door het geloof in Jezus. 4)
Lieve broeders, wij mogen beeld zijn als geloofsgemeenschap van die gemeenschap van God en mensen. We mogen dit vieren in de liturgie van de kerk. Laten we Gods lof zingen, laten we Jezus navolgen, laten we elkaar verrijken en aanvullen. Laten we zo zorgen voor een geest waarin jonge mensen zich geroepen weten God en zijn kerk te dienen in de ambten en bedieningen. Laten we aandringen op de Heilige Geest dat we weer visionaire gelovigen worden die het leven voor zich zien in het perspectief van het rijk van God en het eeuwige leven. Vergeet niet Jezus’ woorden: Ik geef hen eeuwig leven. Zij zullen in eeuwigheid niet verloren gaan. En niemand zal ze van Mij wegroven”. En gedenken we naast onze lieve aardse moeder ook Maria, de moeder van alle gelovigen, die ons door haar voorspraak bewaart bij het geheim van het eeuwige leven. Eren we haar met een hartelijke Wees Gegroet, Maria…..Amen

(c) Martin Los
1) Evangelielezing van deze zondag van de Goede Herder: Johannes 10:27-30
2) Johannes 17:3
3) 2e lezing: Openbaring van Johannes 7:9,14b-17
4) 1e lezing: Handelingen der Apostelen 13:14,43-52
5) afbeelding Mozaïek in de kerk van H. Petrus in Galli cantu te Ravenna



homilie op de 7e zondag van Pasen 8 mei 2016 Mariakerk en Willibrordkerk

Voorgeschreven Schriftlezingen voor deze zondag in het universele r.k. lectionarium voor zon- en feestdagen: 1e lezing: Handelingen der apostelen 7:55-60; 2e lezing:  Openbaring 22:12-20; Evangelie: Johannes 17:20-26

Christus-ikoon in de Syrisch-Orthodoxe kerk in Parijs

Lieve zusters en broeders, aan de vooravond van zijn lijden en sterven bad Jezus tot zijn hemelse Vader zoals we in het Evangelie hoorden, dat allen die in hem geloven “één mogen zijn”.
Laten we nog even samen stil staan bij die woorden, zodat ze ons echt raken en ons hart sneller doen kloppen van verlangen naar die eenheid. Want als onze Heer zijn leven gegeven heeft voor die eenheid, dan moet het wel iets heel bijzonder en kostbaars zijn voor ons allemaal.
Waar denken we zelf aan bij eenheid in het algemeen? Mag ik een gokje wagen? Bij eenheid denken we meestal aan uniformiteit. Iedereen doet hetzelfde. Bij voorkeur denkt ook iedereen hetzelfde. Vanuit dat idee zijn verschillen eigenlijk onwenselijk. Ze moeten overwonnen worden.
Zou dat de eenheid zijn waar Jezus naar verlangt en waarvoor hij zijn leven heeft geofferd? Nee, want zo’n eenheid – al is het ook met de beste bedoelingen – staat op zeer gespannen voet met verlangen naar vrijheid. Jezus is in de wereld gekomen om ons te verlossen uit een leven zonder God. Hij heeft zichzelf gegeven om ons de vrijheid van Gods kinderen schenken.
De eenheid waar Jezus naar verlangt voor ons allemaal, kan dus geen nieuw keurslijf zijn. Een keurslijf dat het leven eigenlijk verstikt, dat mensen onvrij maakt, dat verschillen straft, en eigen initiatieven doodt. Of het nu in een land is, of in een cultuur, of in een gezin, of in de kerk.
Waar in een lánd eenheid tegenover vrijheid staat, is sprake van een duurzame dictatuur. In een democratie kan sprake zijn van een tijdelijke noodtoestand bijvoorbeeld door politieoptreden in tijd van terreur. Maar zulk optreden zal uiterst terughoudend en zo kort mogelijk moeten zijn.
Nee, de eenheid waar om Jezus zijn hemelse Vader smeekt voor ons en ons geluk, is die van de liefde.
Liefde is geen eenheid die vrijheid in de weg staat. Liefde laat ruimte voor verschillen. Liefde koestert verschillen. Want door de verschillen kunnen we elkaar aanvullen en verrijken, behoeden voor eenzijdigheid. Liefde is die eenheid die leven ademt.

Op deze moederdag gaan de gedachten van velen van ons terug naar onze kindertijd. Naar de zorg en liefde die we kregen van onze ouders, in het bijzonder onze moeder. Zelfs als onze herinneringen soms pijnlijk zijn, is het gezin toch de plek waar we samen met ouders, broers en zusters, het leven deelden. Het gezin is de plek waar we met verschillen te maken krijgen. Het is de plek waar we met die verschillen leren omgaan.
We kunnen alleen maar met respect denken aan onze moeder die als eerste al die verschillen moest “handelen”, de verlangens van haar man, haar kinderen, van de gezinsleden onder elkaar, en van haar zelf.
Dat dat niet altijd lukte, wil niet zeggen dat het fout ging. Want we zijn mensen met onze tekorten. Dus ook onze ouders, ook ons gezin. Maar we leerden omgaan met verschillen.
Zo is het gezin ook de eerste leerschool voor hoe je later omgaat met verschillen in de maatschappij. In het gezin gaat het om de eenheid en om het verschil. Daarom komen in de beste gezinnen conflicten voor. De gezinsleden verschillen van karakter, in de ontwikkeling van de persoon, in opvatting en smaak.
Een conflict wil niet zeggen dat er iets fout gaat, maar dat er iets op het spel staan. Een conflict duidt meestal op een nieuwe fase in de gemeenschap. Of het nu het gezin, of een maatschappij of de cultuur is. Want leven staat niet stil, maar zoekt zich een weg.
De vraag is dus niet of er conflicten mogen ontstaan, maar hoe we ermee omgaan. Met respect voor elkaar ook al vallen er soms harde woorden want emoties spelen ook een rol. Maar elke keer leren we weer beter omgaan met verschillen en in vrijheid leven met elkaar. En daar hebben we als het goed is ook geleerd om elkaar te vergeven, de hand over het hart te strijken, door de vingers zien, barmhartigheid tonen.
In het gezin hebben we ook voor het eerst ontdekt hoe belangrijk liefde is, om te leren geven en nemen. Alleen in liefde vallen eenheid en vrijheid van allen helemaal samen. In het gezin, maar ook in elke andere gemeenschap van mensen. Dat is een spannend avontuur. Het is een groot mysterie. Het is de weg waarop mensen elkaar gelukkig maken en gelukkig zijn.
De eenheid waar Jezus God, de Vader, om smeekt voor ons, is de eenheid van de liefde. Hij schenkt ons zichzelf in zijn liefde om ons te laten delen in zijn eigen eenheid met God. Jezus verlangt ernaar dat die eenheid van liefde door ons die in hem geloven, gedeeld en ervaren wordt. Jezus bidt dat allen die in hem geloven samen de leerschool van de liefde vormen: de kerk als het huisgezin van God. Het huisgezin van God waar eenheid en vrijheid samenvallen en samenwerken door de liefde. Die liefde is het geschenk van Jezus aan ons.
Nogmaals: liefde betekent dus niet dat alles van een leien dakje gaat, dat er geen verschillen van karakter, van roeping, van inzicht zijn.
De gedachte dat een gezin ideaal is als er geen verschillen zijn die voor verwarring of spanning kunnen zorgen, is fnuikend voor elke relatie. Het verlangen dat een gezin, een huwelijk, een gemeenschap ideaal moet zijn, maakt meer kapot dan ons lief is.
Heel wat gezinnen  en relaties hebben daarmee te kampen vandaag de dag.
Eenheid zonder echte vrijheid is verstikkend. Echte vrijheid zonder eenheid is vluchtig en vruchteloos.
We eren vandaag onze levende en overleden moeders die ons, met vallen en opstaan misschien, hun liefde geschonken hebben. Een betere start dan de moederschoot konden we ons niet wensen. We zijn niet uit de lucht komen vallen. We hebben door haar het leven ontvangen dat de poort is naar het eeuwige leven door het geloof in Jezus.

En willen we nog een oneindig mooi beeld van de liefde, denk dan steeds aan Maria, de moeder van de Heer. Zij is door haar geloof in Jezus de eerste en moeder van alle gelovigen. Zij verenigt ons allen in liefde als kinderen van God in vrijheid. Zij is die prachtige bloem die als een prachtig boeket bloemen alle mensen in hun veelkleurigheid bijeenbrengt en laat zien. Want laten we nooit vergeten. Daar gaat het om dat we groeien in de liefde van God, de vrijheid van Gods kinderen, de eenheid van Gods huisgezin, het eeuwig Vaderhuis waar plaats is voor velen, al die verschillende mensen. Amen

(c)Pastoor Martin Los