Het lijdensverhaal vraagt om geloof en wekt de hoop in ons

Overdenking tijdens de Mis op Palmpasen 2018 Mariakerk en Willibrordkerk

Lieve zusters en broeders, binnen en buiten de kerk staan we met velen in deze dagen stil bij het lijden en sterven van Jezus Christus. Uit de populariteit van de Mattheus Passion en de grote belangstelling voor The Passion blijkt dat ook in ons land niet alleen de gelovigen die naar de kerk gaan, maar zeer velen gefascineerd zijn door het verhaal van Jezus’ lijden.
Het is zo’n bijzonder verhaal en het heeft in onze mensengeschiedenis plaatsgevonden. We zien het onschuldig lijden van mooi en voortreffelijk mens. Dat roept bij iedereen gedachten en beelden op van de velen slachtoffers van oorlog en geweld, van pesterijen tot schadelijke ideologieën. We zien de lelijkheid die mensen elkaar kunnen aandoen. We zien ook degenen die hun handen in onschuld wassen. En dat vrienden elkaar laten vallen. Zo wordt het ook ons eigen verhaal van onrecht, schuld en zwakheid.

Maar het lijdensverhaal is meer dan een indrukwekkend beeldverhaal van menselijk lijden. Want het bijzondere is dat God zelf zich vernederd heeft en zich ondergedompeld heeft in menselijk lijden en schuld. Jezus heeft de beker van het lijden tot de bodem leeggedronken. Uit liefde voor deze wereld. Dat ze niet te gronde zou gaan. Dat het kwade niet het laatste woord heeft. Dat er steeds hoop zou zijn.

De verrijzenis van Christus is de kant van het lijdensverhaal dat er voor ons onherroepelijk bij hoort. Dat is niet uit te beelden. Dat vraagt om geloof. Laten wij het lijden van Jezus niet alleen – hoewel ook dat nodig en heilzaam is – als scenes van menselijk leed en kwaad en schuld en zwakheid zien. Het is ons overgeleverd als het Evangelie van de hoop en de barmhartigheid van God voor ons en alle mensen. Het lijdensverhaal is een medicijn tegen cynisme en onverschilligheid. God raakt ons er in aan en wekt de hoop in ons.
Daarom versieren we de kruisbeelden in onze huizen met de nieuwe Palmtakjes die in het leven van alledag ons nieuwe moed en hoop geven. Vandaar de bekende christelijke uitroep:
“Wij aanbidden u Christus en loven U, omdat Gij door uw heilig kruis de wereld hebt verlost”. Amen

(c) Pastoor Martin Los

Afbeelding Jan Toorop bron: http://www.deoudrotterdammer.nl/archief/dor/2011/week42_jaargang7/files/assets/seo/page23.html

Onschuldig, vrijwillig en beslissend. Mijn preek Palmpasen 9 april 2017 Mariakerk en Willibrordkerk

Wanneer we het Passieverhaal *) beluisteren, lieve zusters en broeders, gaan er allemaal emoties door ons heen, medegevoel, verontwaardiging, schaamte, verdriet, liefde, liefde voor Jezus die ons vandaag hier heeft samengebracht.
Maar als je even een stapje terug doet –  niet om afstand te nemen, maar om te contempleren over de gebeurtenissen – dan denk je: Waar gaat dat over? Wat is er nou helemaal aan de hand. Wat is de beschuldiging? En waarom verdedigt Jezus zichzelf niet?
Er blijkt niets tegen Jezus in gebracht te kunnen worden. De langvoogd verklaart hem dan ook onschuldig en wast zijn handen in onschuld **). Zelfs Judas, zijn verrader, verklaart uiteindelijk dat Jezus onschuldig was. En Jezus verdedigt zich niet, omdat hij de onschuld zelve is.
Uiteindelijk beschuldigt de hogepriester hem van godslastering. Want Jezus antwoordt op de vraag van de hogepriester of hij inderdaad de Christus is, de Zoon van God” met een eenvoudig: “Gij zegt het”.
Jezus zei dit niet om God van zijn troon te stoten of om zichzelf te verheffen. Hij zei dit omdat hij niet anders kon. Hij zei het juist om God te eren die hem in de wereld gezonden had om alle mensen met Gods liefde in aanraking te brengen en mensen weer terug te brengen bij God.
De conclusie kan alleen maar zijn dat Jezus onschuldig veroordeeld is. Maar alleen zo kon Hij Gods liefde tot het uiterste toe tonen: “vanaf nu zult ge de Mensenzoon zien zitten aan de rechterhand van de Macht en komen op de wolken des hemels”. Met die woorden verkondigt Jezus zelf dat hij aan het kruis zal sterven, maar dat juist door zijn kruis de macht van God zal blijken. De hogepriester en de landvoogd en de schreeuwende menigte zijn niet degene die bepalen wat er gebeurt. Het is de Heer zelf die vrijwillig zijn lijden op zich neemt. Alleen door zelf onschuldig te sterven, kan hij voor alle mensen die schuldig zijn, de verrijzenis en het leven zijn.
We beamen het met de responsie bij elke kruiswegstatie: “Wij aanbidden u, Christus, en loven U, omdat Gij door uw heilige kruis de wereld hebt verlost”.
Het is verschrikkelijk en verwerpelijk en treurig wat de mensen Jezus aandoen. Het moet ons ook waarschuwen tegen alle vormen van discriminatie, van mensen pesten omdat ze anders en kwetsbaar zijn. Of dat nu gebeurt op school, in het gezin, op de werkvloer, in de maatschappij of zelfs in de kerk. Wat dat betreft zijn mensen van nu niet anders dan toen. En we moeten daar als gelovige mensen in geen enkel opzicht aan mee doen.
Maar Jezus is niet de weg van het kruis gegaan om het kwade aan de kaak te stellen, als een soort demonstratie – kijk, eens hoe slecht de wereld is –  maar om het kwade te overwinnen. Om te laten zien dat deze wereld ondanks het kwade de wereld van God is die hij niet aan zijn lot overlaat. Om te laten zien dat wij mensen ondanks het verkeerde dat we bewust of onbewust doen, niet door God afgeschreven zijn, maar dat we zijn mensen zijn.
Juist als we aan het kruis zien waartoe wij mensen in staat zijn, zien we het hart van God open staan dat ons uitnodigt de weg van vergeving en liefde te bewandelen als de weg van het eeuwig leven.
Moge het komende Paasfeest, de gedachtenis van het lijden, sterven en de verrijzenis van onze Heer Jezus heel zijn kerk en ons als gelovigen sterken in het geloof in de macht en de goedheid van God.
Laten we daardoor zelf getuigen zijn van de kracht van het kruis voor heel de wereld. Het kruis van Jezus is niet achterhaald, het is de weg tot behoud voor heel de mensheid voor altijd.
Laten we die kracht ook in onze tijd ontdekken als steeds nieuw en verrassend de weg ten leven. Laten we met de palmtakjes de kruisbeelden in onze huizen versieren, er steeds een blik op werpen en zeggen: Wij aanbidden U, Christus en loven u omdat Gij door uw heilig kruis de wereld hebt verlost”. Amen

(c) Martin Los
*) Op deze Palmzondag wordt het Lijdensverhaal volgens Mattheus gelezen 26:14-27:66
**) Pilatus wast zijn handen in onschuld. 1e Kruiswegstatie in de Mariakerk in De Meern. Adriaan van der Weiden (1910-1971) geboren in Oudenrijn (De Meern)