Tag archieven: bevolkingsgroepen

In de kantlijn van de actualiteit

Geplaatst op door
Beantwoorden

Preek op de 13e zondag door het jaar C op zondag 26 juni 2022 in de r.k. van Cothen

Een boer die met zijn ossen het land ploegt 1). Daarover vertelt de eerste lezing. In een week waarin opnieuw de agrariërs en het platte land in het middelpunt van de belangstelling staan, lijkt dat stoere beeld van die boer stiekem een knipoog naar de boeren.  De hevige strijd rond het stikstofdossier leidt tot een ernstige politieke crisis. Bevolkingsgroepen komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Komen we terecht in een patstelling waarmee niemand gediend is omdat de klimaatsverandering dan gewoon doorgaat? Of drukt een van beide partijen zijn zin door met alle consequenties voor de verliezende partij? Het lijkt een situatie waar we als samenleving niet eensgezind en zonder kleerscheuren uitkomen. In zo’n situatie kun je alleen maar verlangen naar een man of vrouw die een visie verkondigt die niet een bekend en uitgekauwd standpunt verkondigt maar een onverwachte nieuwe weg wijst. Iemand die een toon vindt die de bevolking de oren doet spitsen en hoop brengt.
Zo’n persoon zou in de Bijbel een profeet heten. En niet alleen toen maar ook nu. Een profeet is niet iemand die de toekomst voorspelt zoals wij vaak denken. Een profeet is iemand die woorden van hoop verkondigt in een uitzichtloze situatie. Op zo’n manier dat de mensen er vertrouwen door krijgen en bereid zijn anders tegen de toekomst aan te kijken en zich daarvoor in willen zetten.
In de tijd van Elia en Elisa waren er profetenscholen. De leerlingen bestudeerden daar woorden van profeten uit vroeger tijden en betrokken die profetische uitspraken op actuele situaties. Het waren Schriftgeleerden in opleiding. Maar erg inspirerend en vruchtbaar was dat natuurlijk niet. Echte profeten die een verlossend woord in actuele crises kunnen spreken, kun je niet opleiden. Ze verschijnen plotseling op het toneel, vaak tot hun eigen verwondering. Omdat ze zo anders spreken dan anderen. Alsof hun woorden woorden van God zelf zijn. Zulke profeten waren Elia en Elisa.

Vandaag horen we hoe Elisa als boerenzoon geroepen wordt om het boerenbedrijf achter zich te laten en Elia te volgen. Niet via een school van Schriftgeleerden, maar in de school van het leven zelf. Om daarin te ontdekken dat God tegenwoordig is en zijn volk leidt en beschermt. Maar Elisa laat niet zomaar alles achter in wanorde. Hij bereidt met het twaalfde span ossen een maaltijd voor alle knechten om hen te bedanken en om hen niet op te zadelen met een vacature achter de ploeg. Zij zullen ook dankbaar en vol toewijding voor zijn ouders zorgen. Als God een mens roept om voor zijn koninkrijk uit te komen, moet dat geheel vrijwillig zijn. Anderen mogen daar niet onder lijden. Zo wordt Elisa geschikt gemaakt om de profetenmantel van Elia als deze heen gaat, op te nemen.
Herkennen we iets van onszelf hierin in situaties waarin we als gelovigen geroepen werden onze roeping te volgen? Herkennen we de hand van God in ons leven? Staan we open voor de voorzienigheid?
In het Evangelie van deze dag horen we hoe Jezus mensen roept om hem te volgen 2) . Hij kiest er in het voorbijgaan niet één uit, maar velen, zovelen als zijn roepstem in hun hart horen. Geven ze gehoor aan de roepstem van Jezus om hun gewone bestaan achter zich laten om aan de wereld een nieuw profetisch geluid te verkondigen? “mensen, het rijk van God is nabij.”  Ze moeten de zieken de handen op leggen, en de armen ondersteunen, en vele duivels uitdrijven.
Jezus benadrukt in beelden en spreekwoorden óók dat iedereen die hem volgt dat volkomen vrijwillig moet doen. Ze moeten niet fanatiek zijn en als het moet  zelfs een omweg nemen om hun doel te bereiken. Tegenstanders haten en het licht in de ogen niet gunnen, is in de regel een teken dat jezelf daarmee je eigen zwakheid overschreeuwt. “ Meester, zullen wij vuur van de hemel afroepen om hen te verdelgen? Hij wees hen op strenge toon terecht”. Juist door met tegenstanders respectvol om te gaan groei je in wijsheid en overtuigingskracht. Tegenwind kan je sterken. Soms moet je je tegenstanders en critici dankbaar zijn.
Maar ook te groot enthousiasme kan een teken zijn dat je eigenlijk niet weet waar je aan begint en teleurgesteld afhaken moet. “Meester, ik zal u volgen waar ge ook gaat”. Je weet niet wat je zegt antwoord Jezus : “de vossen hebben holen en de vogels hun nesten maar de zoon des mensen heeft niets waar hij zijn hoofd op kan leggen”. Maar stel ook niet uit. “Laat mij eerste mijn vader gaan begraven. Laat de doden de doden begraven maar gij verkondig het rijk van God”. In Palestina worden de doden op de dag van overlijden begraven. Het is dus niet zo dat Jezus zijn volgelingen verbiedt de doden de laatste eer te bewijzen. Maar deze volgeling liet zich door de zorg voor zijn ouders die ooit zouden overlijden, weerhouden om zelf het volkomen nieuwe van het rijk van God te beleven en te verkondigen.
De roep van Jezus om hem te volgen zoals eens Elia, de grote profeet, Elisa, riep, moet geen fanatisme of roekeloos enthousiasme, geen vrees of berekening, maar pure vrijheid. Het leven dat God ons geeft, en dat we mogen ontdekken door Jezus te volgen, laat ons de vrijheid proeven van Gods kinderen. We mogen elk moment van ons leven zien als een kans om anderen te beminnen en te dienen zoals de apostel zegt 3) . Laat niets ons daarvan afhouden. Niet de zorg om het verleden, om wat geweest is, niet de vrees voor de toekomst, om wat nog komen moet.

Wij staan als samenleving en christenen voor ingrijpende crises en veranderingen. Laten we niet mee doen aan polarisatie die mensen tegen elkaar opzet en van elkaar vervreemdt. Laten we naar verbinding zoeken om in vrede conflicten te overwinnen. Laten we God bidden dat Hij mensen roept om profetische woorden te spreken die hoop en uitzicht geven voor onze wereld. Laten we vooral niet vergeten wat ze zelf kunnen doen, al zijn het soms maar kleine stappen. Maar veel kleine mensen, die vele kleine stappen doen, maken deze wereld anders. En laten we dagelijks het gebed van Jezus Onze Vader blijven bidden met die vurige bede: Uw rijk kome! Amen

Martin Los, pr

De Schriftlezingen voor deze 13e reguliere zondag door het jaar volgens het r.k. lectionarium voor Zon en Feestdagen
1) eerste lezing: Eerst Boek der Koningen 19:16b-19-21
2) Evangelie: Lukas 9:51-62
3) twee lezing: Brief van H. Paulus aan de Galaten 5:1. 13-19
afbeelding: Rosa Bonheur, Werk op het land in Nièvre, 1849, olieverf op doek, 133 x 260 cm, Musée d’Orsay, Parijs

Homilie in Paaswake en op Paaszondag 2016 in de Mariakerk De Meern LeidscheRijn

Geplaatst op door
1

Lieve zusters en broeders, wie verlangt niet naar een wereld zonder geweld, zonder onrecht, zonder ongelijkheid, zonder pijn en verdriet? Het is een gerechtvaardigd verlangen, want geweld, onrecht, en lijden horen eigenlijk niet bij het leven zoals het bedoeld is.
Konden we de wereld maar even stopzetten om wat reparatiewerkzaamheden te verrichten om daarna weer gelukkig verder te leven in een wereld die als nieuw is. Maar dat gaat niet.
Er zijn in de loop der tijden wel bewegingen geweest die de kwalen van deze wereld in één klap wilden uitbannen, zoals ongelijkheid tussen mensen, tussen rijk en arm. Zij meenden door met geweld een einde te maken aan bestaande onvrijheid en ongelijkheid een nieuwe wereld te scheppen.
Deze revolutionaire bewegingen, deden het bloed vloeien van miljoenen ontelbare onschuldige mensen. En doen dat nog steeds.
Even een nieuwe wereld uitrollen – om een in de zakenwereld gebruikelijke term te gebruiken – gaat niet. We zien ook in onze dagen hoe zogenaamde idealisten  met het uitrollen van hun gedroomde rijk alleen dood en verderf zaaien.
Een nieuwe wereld ís geen tapijt dat je even uitrolt en alle mensen die in de weg staan, onder voet loopt. In die nieuwe wereld  waarnaar we terecht verlangen, moet de menselijkheid voorop staan. Daarom kan die nieuwe wereld alleen maar beginnen met barmhartigheid.
De boodschap van Pasen is dat die nieuwe wereld al begonnen is. En wij, mensen hebben niet eens de eerste stap hoeven zetten. God heeft het initiatief genomen. Toen mensen als gruwelijk bewijs van onmenselijkheid Jezus aan het kruis sloegen, heeft God niet in één klap de wereld van de kaart geveegd. Hij heeft niet gezegd: “Nou, geef Ik het op. Mijn lieve Zoon, kom maar bij mij terug, dan begin ik met jou een nieuwe wereld zonder al die akelige mensen”.
Nee, God heeft Jezus doen verrijzen uit de dood. En Hij zegt: “ieder die in mijn Zoon, die aan het kruis gestorven is, gelooft – ook degenen die hem gekruisigd hebben, en zij hebben berouw –  maak ik tot inwoner en burger van een nieuwe wereld, een nieuwe schepping.
Deze nieuwe wereld begint dus met de barmhartigheid, de barmhartigheid van God die onze fouten, onze zonden en menselijke schuld vergeeft.
verrijzenis2016Daar draait het om met Pasen. In het begin was dat nog niet meteen duidelijk. De vrouwen die bij het graf komen zien de steen weggerold en kijken eerst in een groot raadsel. Even later komen de leerlingen, Johannes en Petrus, bij het graf aan. Ze gaan naar binnen, en ze zien de linnen doek waarin Jezus was gewikkeld, liggen. De doek die zijn hoofd had bedekt ligt zelfs netjes opgerold. Rovers zouden die dure linnen doeken beslist meegenomen hebben.
Langzaam begonnen de leerlingen te begrijpen dat er iets unieks gebeurd was, iets dat geen mens kan bevatten: dat Jezus uit de doden verrezen is. Er is een bres geslagen in de oude wereld die overschaduwd wordt door het kwade en de dood.
Hier opende zich een volstrekt nieuwe wereld, de wereld van de goddelijke barmhartigheid. Geen wonder dat de leerlingen niet onmiddellijk in gejuich uitbarstten. Het was allemaal zo pril en onzeker. De boodschap van Pasen wekt ons op om die nieuwe wereld binnen te treden. Omdat het een onbekende wereld is, aarzelen we ook net als de leerlingen Maar daarna waren zij niet meer te stuiten. Ze verkondigden het overal.
Ze gedroegen zich ook zelf als burgers van die nieuwe wereld door de liefde voor elkaar en de medemensen, door de zorg voor mensen in nood en armoede.
En wij hebben de prachtige voorbeelden van talloze heiligen voor ons die de barmhartigheid van God in praktijk brachten. Zo zijn zij als plekken waar het licht van de verrezen Heer onze wereld binnenvalt. Zo breekt die nieuwe wereld waarnaar we verlangen zich baan in deze oude wereld als zonnestralen in een bos. Die oude is nog niet voorbij. Maar ze is niet meer oppermachtig.
Kijk maar naar uw eigen geloof in Jezus dat niemand u meer af kan nemen. En kijk naar de medechristenen en andere mensen van goede wil die in vele delen van de wereld gediscrimineerd en vervolgd worden. Kijk, hoe ze volhouden, omdat ze behoren tot de nieuwe wereld van Gods liefde en barmhartigheid.
Laten we die nieuwe wereld binnentreden. Het enige dat nodig is, is dat we hartelijke in Jezus geloven. De doop die we ondergaan hebben, maakt ons één met Jezus. We vernieuw die doop vandaag op dit Paasfeest. Want Pasen en Doop liggen in elkaars verlengde. De doop maakt ons tot burgers van de nieuwe hemel en die nieuwe aarde. Tot mensen die geen kwaad met kwaad vergelden. Mensen die wel angst kennen, maar angst niet het laatste woord geven, omdat ze een gemeenschap vormen met Jezus Christus die sterker is dan de dood. Mensen die hun eigen beperkingen aanvaarden, omdat ze weten dat Gods liefde ons te hulp komt.  Mensen die vergeven en werken aan verzoening tussen mensen en groepen en bevolkingsgroepen, verschillend taal, kleur, cultuur, religie. Mensen vol hoop, geloof en liefde. Omdat ze weten dat de dood – het laatste kwaad –  is overwonnen. Wat blijft is het eeuwige leven. Pasen vieren, is vertrouwen op Gods barmhartigheid. De deur naar de enige echte nieuwe duurzame menswaardige wereld. Het rijk van God. Amen

(c) Pastoor Martin Los