Ontslapen van Maria, de moeder van de Heer

Maria ten Hemelopneming 15 augustus 2024 in de gelijknamige kerk van Houten

Wij vieren vandaag met grote vreugde de tenhemelopnemig van Maria, de moeder van de Heer. In het Nederlands taalgebied is dit feest lange tijd ook Maria Hemelvaart genoemd. Deze benaming wekt echter de indruk dat Maria op eigen kracht de hemel heeft bereikt o Maar in de benaming Ten Hemel opgenomen wordt duidelijk dat God zelf haar naar zich toegetrokken heeft en dat zij verenigd is met haar zoon Jezus.
Het feest wordt bij de Oosterse kerken gevierd als “het ontslapen van Maria”. Op de iconen die deze gebeurtenis aanschouwelijk maken zien we Maria op haar sterfbed liggen omgeven door de apostelen, vol eerbied en respect. En boven hen allen Jezus als de Christus die troont aan de rechterhand van de Vader in de hemel. Het feest dat we vandaag vieren en de gebeurtenis die we gedenken onder de naam Maria ten Hemelopneming wil dus niet zeggen, dat Maria niet gestorven is. Maar haar aardse leven ging onmiddellijk over in de heerlijkheid van God, het eeuwige leven, naar lichaam en ziel.
Haar overlijden, omringd door de apostelen, het moment dat zij haar laatste adem uitblies, was een beslissend moment voor haar. Maar we mogen ook in geloof het hele aardse leven van Maria zien als een opgang naar de hemel, die niet door haar dood werd afgebroken, maar juist voltooid. De discontinuiteit van de dood was voor het continuiteit. van haar leven. Al in haar jeugd bleek zij op een bijzondere en unieke wijze verbonden met God. Wanneer we ons niet verliezen in de talloze legenden en vrome fantasieën over haar maar ons beperken tot het bijbels getuigenis, dat heel eenvoudig en sober is, dan is duidelijk dat zij al van kindsaf aan  openstond voor God en hem in alles was toegewijd. Op een manier die ons nog steeds diep ontroert en fascineert.
Toen zij de boodschap van de engel aan haar, dat ze de moeder van de Verlosser mocht worden, beantwoordde met “zie de dienstmaagd des Heren mij geschiede naar uw woord”. Daaruit blijkt duidelijk dat zij haar hart en haar leven al tot een woning van God gemaakt had. Een inwoning die bekroond werd door dat zij de Zoon van God in haar schoot ontving. Haar verdere leven stond in het teken van verwondering, liefde en vertrouwen in haar Zoon en zijn zending om de mensheid te verlossen. Ook bij zijn dood doorstond ze de beproeving en pijn. Ze was daardoor een van de getuigen van Jezus’ verrijzenis. En ze was bij de apostelen toen de Heilige Geest werd uitgestort.
Door haar aardse leven, in alle eenvoud en nederigheid, straalt een goddelijk licht als door glas in lood, dat ons steeds weer verwonderd en blij maakt. Zij is een echt kind van God. Die ons door haar innerlijke glans dicht bij Jezus brengt. Er schuilt een grote kracht en overtuiging uit de katholieke slogan: per Mariam ad Jesum, door Maria tot Jezus.
Maar vooral mogen we haar gedenken als moeder van de kerk en moeder van al Gods kinderen. Bij de viering van haar overgang van dit aardse leven waar zij mocht schijnen als kind  van God en als moeder Heer, mogen we ons ook verheugen haar als moeder in het geloof te hebben. Want we overdenken het leven en sterven en de ten Hemelopneming van Maria als onze moeder. Haar leven en geloof raakt ons. Ze roepen het beste in ons naar boven tijdens ons aardse leven als voorbereiding op het moment dat wij mogen zijn  waar zij is.
Als een kind wordt geboren zien we dat kind de eerste dagen en weken contant gericht op het gelaat van de moeder. Met het gezicht gericht op moeders gezicht toont het zijn eerste glimlach. Zo houden wij als gelovige mensen door Maria als onze moeder in geloof voor ogen te houden, de blik gericht op haar om in ons leven te ontdekken waar wij een spoor van God in ons eigen bestaan bespeuren 1). Een ruimte voor God in ons eigen leven. Vanuit onszelf zouden we dat avontuur niet kunnen kennen en aandurven, maar Maria wekt het verlangen in ons naar een hartelijk leven waar we overschaduwd worden door Gods genade. Zo is Maria de moeder die ons beschermt om te leven als kinderen van God. En ze is een lichtend voorbeeld, vol goddelijke en aanstekelijke energie die ons stimuleert vol te houden om ons bestaan en deze wereld steeds een beetje mooier te maken temidden van de mensen als voorportaal van de hemel die de voltooiing is van al onze aardse inspanning. Daarom groeten en ontmoeten we haar elke keer opnieuw met de woorden: Wees gegroet Maria………Amen

Martin Los pr
1) beeld en gedachte ontleend aan H. Titus Brandsma

Het hart vol liefde is een filiaal van de hemel

Homilie op het Hoogfeest van de Hemelvaart van de Heer 18 mei 2023 Tiel

Dierbare zusters en broeders, we gedenken vandaag de troonsbestijging van Jezus. Een troonsbestijging in ons land maken we tijdens ons leven niet vaak mee. Het Engelse volk heeft er zeventig jaar op moeten wachten tot de kroning en troonsbestijging van Charles III. Honderden genodigden en hoogwaardigheidsbekleders waren getuige ervan in de Westminster Abbey. Honderdduizenden stond voor het paleis en langst de route naar de kerk. En nog eens honderden miljoenen zagen de kroning op de televisie. Het is allemaal vastgelegd op foto’s, films en geluidsdragers. Belangrijke fragmenten van de plechtigheid zullen nog eindeloos veel keren herhaald worden.
Heel anders de troonsbestijging van onze Heer Jezus in het rijk van God. Er was slechts een kleine groep mensen als getuige bij aanwezig: de twaalf apostelen die Jezus aan het begin geroepen had. Er klonken geen trompetten zoals bij de kroning van de koning van Engeland. Maar ze kenden allemaal de Psalm “God stijgt ten troon onder luid gejuich, de Heer met geschal van bazuinen”. Er waren geen foto’s en video’s die de hemelvaart vastlegden. We hebben wel een getuigenverslag aan het begin van het boek van de Handelingen der apostelen geschreven door de evangelist Lukas: “Na deze woorden werd hij ten aanschouwen van hen omhoog geheven en een wolk onttrok hem aan hun ogen”. 
Dat verhaal werd eerst een paar generaties mondeling doorverteld voordat het rond het jaar honderd in de vorm waarin het  werd opgetekend. Het moest de gelovigen voor altijd inwijden in het geheim dat de Verrezen Heer na zijn dood altijd bij hen was ómdat hij bij God was. Want God is overal. Met de ‘wolk’ duidde men het opgaan in het mysterie van God aan. En met ‘omhoog geheven’ bedoelde men dat God Jezus aan zijn rechterhand zette als koning van het heelal in de heerlijkheid van God die alles te boven en te buiten gaat. Die opgang naar God gaat niet gepaard met pracht en praal zoals de troonsbestijging bij aardse koningen. Integendeel vergeleken met aardse kroningen is wat we horen, eenvoudig, bijna fragiel. De evangelist Mattheus, zelf één van de apostelen zegt: “Toen ze hem op de berg die hij had aangewezen, wierpen ze zich in aanbidding neer, sommigen echter twijfelden” Het toont aan dat er totaal geen sprake was van machtsvertoon want die laat geen twijfel toe.  De Jezus die hen op de berg in Galilea verscheen was geen andere dan de rabbi die ze door Galilea gevolgd waren en die uiteindelijk aan het kruis gehangen was. Deze verscheen aan hen na zijn verrijzenis met Pasen als de Heer die hen bij het laatste avondmaal zijn vrienden had genoemd. “Ik noem u geen dienaren meer want een knecht weet niet wat zijn heer doet. Maar ik noem u vrienden want ik heb u alles meegedeeld wat ik van de Vader gehoord heb”.
Jezus wil onze aller dienaar zijn omdat hij ons in zijn liefde wil laten delen. Hij verheft zich niet boven de mensen, maar stelt zich ten dienste van zijn volk. Zijn lichaam waarvan hij het hoofd is. De apostelen begrijpen nu dat de verhoging van Jezus aan het kruis de opgang naar God, de Vader is. Hij heeft zichzelf gegeven om ons te redden en de zonden uit te wissen van allen die naar hem opzien en in hem geloven.
“Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde”. Waar niemand toe in staat is – de zonden vergeven – en waar niemand in geslaagd is –  de dood overwinnen –  heeft hij volbracht. Deze macht mag hij nu uitoefenen ten bate van allen die in hem geloven en allen die in zijn voetspoor treden. Heel deze wereld zal hij op deze manier redden . De macht van Jezus is dus geen tirannieke macht, geen topdown management, maar de macht van de liefde en de vrijheid die God zijn kinderen schenkt.
“Zie ik ben met u, alle dagen tot aan de voleinding der wereld” is de belofte die Jezus door zijn troonsbestijging aan zijn apostelen doet. Zijn macht, de macht van zijn dienende liefde is aan geen plaats en tijd gebonden. Ze strekt zich uit over de hele wereld en door heel de geschiedenis.
De hemel is aanduiding van de plaats van waaruit God de wereld bestuurt, het is ook de verzekering dat alles wat van waarde is, niet door de kwade krachten naar beneden gehaald kan worden en vernietigd, de hemel is ook aan duiding voor het Vaderhuis waar al onze dierbare gestorven zijn opgenomen.
Ze is onzichtbaar voor onze gewone ogen. Maar ze bestaat voor de ogen van ons geloof. En is ons eigen hart niet een filiaal van de hemel? Ons eigen hart is net als de hemel onzichtbaar in die zin dat het ons innerlijk is. Maar de met de ogen van de liefde ontvouwen zich de geheimen van ons hart en de hoogste waarden die wij koesteren. Daar bewaren we ook alle mensen met wie we verbonden blijven, ook na de dood. Daar bewaren we ook onze verlangens naar een mooie vreedzame wereld die zijn voltooiing vindt in de liefde van God en mensen. Daar zetelt de hoop die door het geloof in Jezus in ons is.
De verhoging van Jezus naar zijn troon in het hart van de hemel is voor allen die geloven tevens de bestijging van zijn troon in het centrum van ons eigen hart. Door het geloof in Jezus als de Christus vallen hemel en hart al samen. Daar hoeven we sinds het kruis en de verrijzenis en de hemelvaart niet meer aan te twijfelen. Laten we daarnaar dan ook handelen. Amen

Martin Los, pr