Tag archieven: wijnstok

Van Conflict naar Gemeenschap. Herdenking 500 jaar Reformatie

Geplaatst op door
Beantwoorden

Meditatie 500 jaar HeVan Conflict naar Gemeenschap. Herdenking 500 jaar Reformatiervorming gedenken 31 oktober 2017 oec. Gebedsdienst Mariakerk De Meern/Leidsche Rijn

Boven de ingang van het heilige der heiligen in de tempel te Jeruzalem was een enorme gouden wijnstok met ranken afgebeeld.
Laten we dat in gedachten houden wanneer Jezus zegt *): “Ik ben de ware wijnstok en mijn Vader is de wijnbouwer”. Dit beeld is een directe verwijzing naar de tempel als woning van God te midden van zijn volk: “Zie hier, Gods woning onder de mensen”.
Jezus Christus vergelijkt zich niet met deze wijnstok. Hij ís deze wijnstok zelf. Tegen zijn leerlingen zegt Jezus: “Ik ben de wijnstok, jullie zijn de ranken. Als iemand in mij blijft en ik in hem zal hij veel vrucht dragen”. De eenheid is niet gelegen in de ranken, maar in hun verbondenheid met de wijnstok. En deze eenheid is geen statische eenheid, maar ze is vol dynamiek. Er is sprake van vruchten dragen. En wat voor vruchten. Heerlijke druiven. Het doet denken aan een ander woord van Jezus: aan de vruchten herkent men de boom.
Het kan niet anders dan dat wij als christenen oprecht verlangen naar eenheid als we het beeld van Christus als de wijnstok voor ogen houden. En het kan ook niet anders dan dat we verlangen veel vrucht te dagen voor God en mensen.
Het was zeker niet Martin Luthers intentie om de eenheid te verbreken en een scheuring in de kerk tot stand te brengen. Hij wilde de kerk hervormen als een snoeimes in de hand van God, de wijnbouwer. Het is goed om dat voor ogen te houden. Dat dit niet gelukt is – en dat dit geleid heeft tot pijn en onbegrip en scheuringen – mag ons niet onverschillig maken. Het verlangen naar eenheid zal ons niet met rust mogen laten.
We gedenken als katholieken en protestanten 500 jaar Reformatie om ons verlangen naar eenheid uit te drukken en voor Jezus neer te leggen. Ook hier in onze eigen woonplaats.
Maar waar we heel erg naar iets verlangen dreigt het gevaar dat we ons vertillen en met pijnlijke spieren en gevoel van onmacht blijven zitten. Als we onze handen uitstrekken naar een eenheid die er nog niet is, hebben we geen oog voor de eenheid die al gegeven is. Dat is Christus zelf.
Ruim een halve eeuw geleden gingen de Lutherse, Protestantse en Rooms-katholieke kerken ertoe over om elkaars doop te erkennen. Dat is een enorme stap geweest. Daarmee erkenden ze dat de kerk van Christus groter is dan de eigen kerk. Want door de doop wordt een mens één met Christus die zegt: ‘Ik ben de wijnstok, jullie zijn de ranken’. Ook al zijn we kerkelijk gescheiden geraakt – mede door menselijke tekorten en historische omstandigheden – door de doop en het geloof in Christus zijn we één als ranken aan de wijnstok.
Ik vind het heel opvallend en heel vreugdevol dat we als christenen van de verschillende kerken – ondanks zaken die ons scheiden op het gebied van kerkelijke organisatie en vorm van eredienst – openlijk over ons geloof met elkaar kunnen spreken. Als voorgangers van heel verschillende kerken in Leidsche Rijn &Vleuten-De Meern zitten we tweemaandelijks bij elkaar. Daar zitten niet verschillende geloven aan één tafel – waar volgens het spreekwoord de duivel het liefst tussen zit – maar vrouwen en mannen, broeders en zusters die elkaar herkennen en die naar elkaar luisteren. Verschillen in traditie zijn dan geen reden tot hardheid van hart, maar kansen om elkaar beter te begrijpen. Wat we ontdekken is dat als we Christus centraal stellen, we de eenheid in Christus ervaren en de verschillen hoe taai en pijnlijk soms ook, kunnen verdragen en uithouden. Dit is mijns inziens een beweging die niet meer terug te draaien is, zoals eens de Hervorming niet terug te draaien was. Waar het op uitloopt, weet niemand, maar iedereen die niet blind is, kan zien dat kerkelijk verschillen ondergeschikt raken aan de beleving van het ene geloof in de ene Heer.
Op deze avond bevestigde Martin Luther zijn 95 stellingen op de deur van de kapel van Wittenberg. Het was de vooravond van het hoogfeest van Allerheiligen, het feest van de eenheid van alle gelovigen op aarde en in de hemel. Er zouden veel mensen vanwege het feest naar de kerk komen. Martin Luther wist hoe hij zijn boodschap tot hervorming van de kerk voor het voetlicht moest brengen. Hij maakt ook slim gebruik van de Boekdrukkunst die in zijn dagen net overal verspreid was. De 95 stellingen gingen op hetzelfde moment als Luther ze op de kerkdeur plakte, naar de drukkers die ze de volgende dagen over heel Europa verspreiden.
Nu vijfhonderd jaar later is er een nieuw communicatiemiddel dat zoveel sneller is en zoveel meer mogelijkheden biedt als de boekdrukkunst. Dat is het internet. Iedereen kan nu alles opzoeken wat hij wil. Qua communicatie zijn er geen kerkelijke grenzen meer. Alles is openbaar. We kunnen via internet elkaars diensten en vieringen bijwonen, de preken lezen of beluisteren, de kwesties die er spelen volgen, kennis nemen van het verleden. Het kan alleen maar leiden tot meer bekendheid met elkaar, mee vertrouwen in elkaars oprechte poging Jezus Christus te dienen. Fysieke kerkmuren – vroeger nog scheidingsmuren – worden steeds minder van belang. Bovendien begrijpen we als gelovigen van verschillende kerken dat we elkaar heel hard nodig hebben in een tijd dat de kerk in de marge van de samenleving terecht is gekomen. Dat is misschien wel de nieuwe hervorming van de kerk die we in onze tijd meemaken.
Hoe dan ook: de kerk begint bij de erkenning van Christus als de wijnstok die alle ranken verenigt. Dat is het beeld, het visioen, waaruit we leven. Een beeld dat bewerkt wat het voorstelt. Een beeld dat nog niets van zijn kracht verloren heeft. Wie het gezien heeft, laat het nooit meer los. Daar zijn wij ranken voor. Amen

Pastoor Martin Los
Evangelie in deze oecumenische gebedsdienst met voorgangers uit de verschillende kerken: Johannes 15:1-5

homilie op het Hoogfeest van Allerheiligen

Geplaatst op door
1

Homilie op het Hoogfeest van Allerheiligen op dinsdag 1 november 2016 in de Mariakerk te De Meern

Gisteren, 31 oktober, was het Hervormingsdag. Het is volgend jaar vijfhonderd jaar geleden dat de augustijner monnik Maarten Luther zijn 95 stellingen ter hervorming van de kerk op de deur spijkerde van de kapel in Wittenberg. Ik kan me voorstellen dat een geïnteresseerde zich afvraagt: “Waarom op 31 oktober?” Dat is een datum die op zich niet zo veel zegt. Nee, de 31 oktober niet, maar wel de volgende dag: 1 november. Want dan viert de kerk het feest dat wij ook vandaag vieren. Een groot feest, want we vieren dat God allen die tijdens hun leven vertrouwd hebben op Jezus Christus en allen voor wie hij zijn leven gegeven heeft, bekend en onbekend, verzameld heeft in zijn rijk in de hemel, op het feest van de overwinning op de zonde, het kwade en de dood.
In de tijd van Luther was dit feest minstens zo populair als Kerstmis. Dat betekende volle kerken. Wilde je iets bekend maken zoals Luther met zijn stellingen, dan was er geen beter moment om dat te doen dan de vooravond van Allerheiligen. De drommen mensen die naar de kerk kwamen konden allemaal kennis nemen van de stellingen. Er was nog geen radio, tv of internet.
Luther spijkerde zijn stellingen niet op de kerkdeur tegen de kerk en zeker niet tegen de gemeenschap van de heiligen, maar voor de hervorming van de kerk. Een update van de kerk zouden we dat vandaag noemen. Zoals bijvoorbeeld later het IIe Vaticaanse Concilie.
Onze paus Franciscus de eerste was gisteren in Zweden in Lund met de hoogte vertegenwoordigers van de Lutherse kerken om samen te bidden om verzoening en toenadering. We hebben dezelfde gebedsdienst gisterenavond gevierd in onze parochie in de Torenpleinkerk samen met protestanten.
Een extra aansporing om die eenheid te zoeken, ligt natuurlijk in het geloof dat we allen in Christus één zijn als ranken aan de ene wijnstok die Hij is. En in het geloof dat die eenheid gevierd wordt in de hemel met alle heiligen, dat wil zeggen, allen gelovigen die ons zijn voorgegaan.
Op aarde kunnen verschillen en tegenstellingen zijn, die soms als breuk worden ervaren en het soms ook zijn. Maar in de toekomstige heerlijkheid van God is dat verleden tijd. Als je weet dat je straks elkaar ontmoet in het gezelschap van de Heer en van al zijn heiligen, dan heeft dat invloed op de wijze waarop we hier op aarde in de tijd met elkaar omgaan als christenen en als leden van verschillende kerken.
Dat geldt ook van onze omgang met elkaar in huwelijk, gezin en familie. Wanneer je beseft dat je samen op weg bent als man en vrouw, al leden van een gezin, als broers en zussen, naar de bekroning van dit aardse leven in de hemel bij God, is dat dan niet een krachtig medicijn tegen alles wat de eenheid hier op aarde in dit concrete leven kan bedreigen? We zijn allemaal pelgrims op weg. Geloof in de hemel betekent elk moment aandrang voelen elkaar te vergeven, om elkaar te ondersteunen, om conflicten op te lossen.
todos-os-santos-2016“Zalig de vredestichters” zegt onze Heer “want zij zullen kinderen van God genoemd worden” **). Laten we bij “vredestichters’ niet alleen denken aan politici op wie wat dit betreft ook een grote verantwoordelijkheid rust. Dan moeten we ook denken aan de omgang met elkaar in huwelijk, gezin en familie en in de eigen geloofsgemeenschap en tussen de kerken. We kunnen om zo te zeggen onze Heer niet ruziënd en vechtend onder ogen komen. En dat hoeft ook niet, want het kruis en de verrijzenis van Jezus geven ons allen kracht om te werken aan verzoening en eenheid, om verdraagzaam te zijn, om elkaar lasten te dragen in plaats van te vergroten.
De hemel is geen oord voor perfecte mensen, maar voor zwakke mensen die hun toevlucht gezocht hebben bij Jezus; die hun kleren gewassen hebben in zijn bloed. We mogen er op vertrouwen dat we ooit met velen mogen zien dat verdeeldheid en hardheid van hart niet het laatste woord hebben.
De vredestichters blijken met velen te zijn. Een menigte die niemand tellen kan. Honderdvierenveertigduizend *) is geen beperkt getal zoals misschien voor oningewijden lijkt. Honderdvierenveertigduizend is het getal twaalf, van de apostelen en de stammen van Israel, het getal van hemel en aarde tezamen, God die onder de mensen woont, maal twaalf. Dus in het kwadraat, keer 1000, wat in de Bijbel “ontelbaar” betekent.
We voelen ons als vredestichters en als mensen die het wagen met het kruis van onze Heer misschien wel eens in de minderheid. Maar op het feest van Allerheiligen vieren we dat we met ontelbare verbonden zijn door die ene Heer.
Ze staan om ons heen. We zijn bij de heiligen thuis. Niet alleen vandaag, maar elke dag. Ze staan op de uitkijk. Ze vuren ons aan vol te houden. Weg cynisme dat het allemaal toch niks uitmaakt. Weg negativisme dat alleen maar hindernissen en problemen en donkerwolken ziet.
Er is alle reden te hoop. Moge die hoop ons geloof versterken. En laten we bovenal de liefde van God samen vieren en beleven in de kerk en met elkaar want in de liefde is het rijk van God al onder ons. Als een vooruitgeschoven post van de hemel. Amen

(c) Pastoor Martin Los
Schriftlezingen voor dit hoogfeest volgens het universele r.k. lectionarium voor zon en feestdagen. *) 1e lezing: Openbaring 7:2-4,9-14;  **) Evangelie Mattheus 5`:1-12