Echte liefde is en blijft altijd een wonder

Preek op de 7e zondag van Pasen 29 mei 2022 Cothen

Jezus heeft ons geen wetboek of protocollen nagelaten waarin nauwkeurig beschreven staat hoe we als gelovigen zouden moeten handelen. Of liever: hij heeft ons maar één wet nagelaten en dat is die van de liefde. Maar dat zou geen opgelegde verplichting moeten zijn. Want liefde is het hoogste goed. Dat hoogste goed zouden we omwille van de liefde zelf moeten nastreven.
Daarom gaat voor Jezus de liefde aan alles vooraf. Ze is niet alleen het doel waarnaar we streven. Ze is niet alleen het middel om dat doel te bereiken. Ze is de basis van alles.
Daarvoor heeft Jezus zijn leven over gehad uit liefde voor ons, mensen. Opdat wij door het geloof in hem die goddelijke liefde zouden ervaren en opdat we die liefde tot uitgangspunt nemen van ons leven en van ons doen en laten.
Daarom bidt Jezus tot God, de Vader, dat wij alleen één mogen zijn 1). En dat door die onderlinge eenheid en liefde van de christenen de wereld zal erkennen dat God zijn zoon in de wereld gezonden heeft en dat de wereld  zal erkennen dat Hij allen die in Jezus geloven heeft liefgehad met dezelfde liefde als waarmee de Vader Jezus heeft liefgehad.
De onderlinge eenheid en de liefde van de gelovigen voor elkaar en voor de medemensen is dus voor de wereld een teken dat Jezus echt de Christus is, de Zoon van de levende God, degene die de wereld terug voert naar God, en die de verzoening tussen God en mensen tot stand brengt.
In een wereld waarin eigenbelang en ‘voor wat hoort wat’ de dienst uit maakt is liefde een wonder. Liefde die de ander voorop stelt. Belangeloze liefde die daarom niet verklaarbaar is. Die liefde is een wonder. Een daarom een soort Godsbewijs.

De hoogste vorm van liefde, zegt Jezus, is dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden. Dat is natuurlijk niet afdwingbaar. Dat kan alleen maar in volledige vrijheid geschieden. En in uiterste omstandigheden. We horen vandaag het verhaal van diaken Stefanus die gestenigd werd door een woedende menigte omdat hij in hun ogen Godslastering bedreef 2). Maar hij zeg de hemel open staan en Jezus aan Gods rechterhand. En net als Jezus aan het kruis bad Hij: Heer, vergeef het hun want ze weten niet wat ze doen.
Twee weken geleden werd de Nederlandse pater Karmeliet Titus Brandsma  heilig verklaard. Hij was in het concentratiekamp Dachau door de nazi’s opgesloten en ter dood veroordeeld omdat hij zich openlijk verzet had in preken en artikelen tegen het fascisme, de leugenachtige propaganda en de Duitse bezetter. Voordat zijn leven bruut met een dodelijke spuit beeindigd werd omdat hij zijn medegevangenen troostte en bemoedigde ondanks dat dit hem verboden werd –  in de dagen voor die moord schreef Titus een gedicht. En dat gedicht vereenzelvigde hij zich in zijn lijden met het lijden van Jezus. En hij verheugde zich dat hij met Christus mee mocht lijden uit liefde  voor de wereld.
Titus lijkt daarin op Stefanus die ook niet op vergelding uit was. Maar integendeel door zijn liefde het kwade overwon en velen won voor Jezus en voor het rijk van God.

Lang niet van iedere gelovige wordt zo’n offer verwacht. Maar liefde is bereid ook andere offers te brengen. Van vergeving, van edelmoedigheid, van liefdadigheid. De zorg voor armen en misdeelden. We zien op de t.v. rijen wachten op Schiphol op weg naar vakantie. Maar een volgend nieuwsitem laat zien dat de voedselbanken en kledingbanken de aan vragen niet aan kunnen. Als de voortekenen niet bedriegen zien we binnenkort overal om heen armen en mensen die hulp en zorg nodig hebben. Zullen we dan bereid zijn vrijwillig van overvloed en van vrije tijd af te zien om onze medemensen te helpen?

Christelijke gemeenschappen hebben altijd vooraan gestaan om hulp te bieden waar dat kon. In de tijd voordat de staat deze taken overnam. Intussen zien we dat de overheid tekort schiet. Is dat niet het moment om als parochies en als gemeenschappen te kijken wat we kunnen doen. Geeft een maand mensen in nood helpen niet veel meer voldoening dan een tropische vakantie. En nog ontspannender ook. Vanuit het standpunt van de liefde gezien tenminste.
Wanneer we echt initiatieven nemen, niet uit eigenbelang, of uit nuttigheidsoverwegingen, maar werkelijk spontaan omdat we de stem van ons hart volgen, dan is dat liefde. En alles wat onverklaarbaar is, is een wonder. Wij mogen die wonderen verrichten. En uit die eenheid en liefde openbaart God zich aan de wereld. Door die eenheid en liefde straalt het licht van Christus in de wereld.
“Rechtvaardige Vader, ik heb u erkend en dezen hier hebben erkend dat Gij mij gezonden hebt. Uw naam heb ik hun geopenbaard en ik zal dit blijven doen op dat de liefde waarmee Gij mij hebt liefgehad in hun moge zijn en ik in hen”.
Dat is het gebed van Jezus. Laten we de liefde van God de ruimte geven. Amen

Martin Los pr

2) 1e lezing: Handelingen der apostelen 7:55-60
1) Evangelielezing: Johannes 17:20-36

De liefde onder elkaar bewaren

Preek op de vijfde zondag in de Paastijd 15 mei 2022 Houten

“Hieruit zullen allen kunnen opmaken dat jullie mijn leerlingen zijn als je de liefde onder elkaar bewaart” 3)
Zusters en broeders, wanneer  wij de vraag zouden moeten beantwoorden waaraan je echte christenen kunt herkennen, wat zouden wij dan antwoorden? Dat ze bidden voor het eten? Dat ze elke zondag daar de kerk gaan? Dat ze instemmen met de geloofsbelijdenis?
Het antwoord dat Jezus op deze vraag geeft is: dat ze de liefde onder elkaar bewaren. We kunnen veel voor anderen over hebben en tegelijk op onze medechristenen afgeven dat ze in onze ogen te kort schieten. We kunnen dagelijks de rozenkrans bidden en tegelijk aan allerlei dingen denken behalve wat Jezus van ons vraagt.
Als we onszelf de vragen stellen wat wij doen om die onderlinge liefde waarover Jezus spreekt, te  bewaren, moeten we dan niet concluderen dat we daar niet echt actief mee bezig zijn? Soms zelfs onverschillig en passief. Dat we in elk geval niet de eerste stap zetten, maar altijd wachten tot de ander dat doet? Toch zegt Jezus: “Hieruit zullen allen opmaken dat jullie mijn leerlingen zijn en dat je de liefde onder elkaar bewaard”. Het is prioriteit voor de kerk en voor ons als christenen persoonlijk topprioriteit. Want niet alleen zullen we daar waar we elkaar oprecht liefhebben, in die onderlinge liefde Jezus Christus zelf in onze gemeenschap en in ons leven ondervinden, we zullen door die onderlinge liefde waardoor we als volgelingen van Jezus herkenbaar zijn, ook onze medemensen in contact met Jezus en met het Evangelie brengen. Nog voor we iets over Hem en ons geloof tegen anderen gesproken hebben. Ik hoor het de mensen zeggen: “Je kunt zeggen wat je wilt van die christenen, maar als je ziet hoe ze met elkaar omgaan, dan heb ik daar alleen maar groot respect voor. Er gaat wel wat van ze uit hoor”
We hoorden in de eerste lezing uit het boek van de Handelingen van de apostelen dat Paulus en Barnabas verslag uitbrachten aan de kerk in Jeruzalem van hun reizen waarop ze het Evangelie hadden verkondigd. Hoe ze voor een ongelovige wereld “de poorten van het geloof hadden geopend”. 1) Het boek van de Handelingen vertelt ons zoals u weet, over de eerste christenen. De kerk stond nog in de kinderschoenen. Er waren nog geen kerkgebouwen, er was nog geen kerkelijke hiërarchie zoals wij die kennen in de vorm van paus, bisschoppen en priesters. Er waren nog geen theologische en stichtelijke boeken. Geen heiligenbeelden. Geen bedevaartsplaatsen. Ze hadden niets behalve de boodschap van de verrijzenis van Jezus en een nieuw leven  door de relatie met de levende Heer.
Maar ze hadden de “poorten van het geloof voor de ongelovige wereld geopend”. Niet door dwang of geweld. Niet door list en bedrog. Niet door een gelikte reclame campagne. Nee, alleen doordat ze met blozende wangen het verhaal van Jezus vertelden en doordat ze elkaar lief hadden met de liefde die ze zelf ondervonden door het mysterie van  Pasen, door de vreugde dat God de wereld met zich verzoende door Jezus Christus. Een nieuw begin voor hen zelf en voor alle mensen. Een gewonde mensheid die geheeld werd door de genade van God.
Iedereen zag dat deze eerste christenen, de eersten die leefden vanuit Pasen, helemaal vervuld waren van wat ze verkondigden en dat ze dat met elkaar deelden en vervuld waren van liefde voor elkaar.
Dat moet ook ons hoop en moed geven, zusters en broeders. Wij zien in onze tijd zekerheden wegvallen. Onze cultuur die eeuwenlang gekenmerkt werd door het christendom – zozeer zelfs dat het niet opviel maar vanzelfsprekend was – deze cultuur lijkt verdampt. En helpt ook niet om nostalgisch bij de pakken neer te zitten en met de rug naar de toekomst te gaan staan. Maar de apostelen en de eerste christenen konden óók niet terugvallen op een vertrouwde cultuur. Ze hadden niets anders dan boodschap van Pasen, de liefde tot Christus en tot elkaar. Dat leek niet veel en tegelijk was en is  dat het enige en alles wat we nodig hebben.
Als we met elkaar het visioen van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde voor ogen  houden 2) en dat visioen  met elkaar delen en elkaar erom liefhebben, dan openen we daardoor voor de wereld om ons heen en voor de generaties die na ons komen “de poorten van het geloof” zoals de kerk die in de kinderschoenen stond deed. En met groot succes. Daarin ligt onze kracht.
Deze zondag is het groot feest voor de Nederlandse kerk omdat één van haar leden, de pater Karmeliet Titus Brandsma door de Paus als hoofd van de kerk heilig wordt verklaard. Hij werd door de Nazi’ overheersers in zijn cel in Dachau vermoord omdat hij niet ophield zijn medegevangenen te bemoedigen door zijn geloof. Al in de jaren voor de oorlog toen hij rector-magnificus van de r.k. universiteit van Nijmegen was, had hij in zijn colleges en geschriften gewaarschuwd voor het fascisme. Als journalist kwam hij op voor de waarheid en voor eerlijke betrouwbare berichtgeving. Heel actueel. Want wat we tegenwoordig fake-nieuws noemen bestond toen ook. Veel nieuws was pure propaganda.  De heilige pater Titus was vervuld van liefde tot Christus. In het lijden dat hij in de gevangenis onderging en met de dood voor ogen steeds meer. Zijn licht blijft stralen ook in onze tijd als een fonkelende ster aan de hemel. Titus Brandsma laat aan heel de wereld zien waartoe ware liefde in staat is. Moge hij ons in Nederland en christenen  over de hele wereld inspireren om het te wagen met de opdracht van de Heer: “Hieruit zullen allen kunnen opmaken dat jullie mijn leerlingen zijn als je de liefde onder elkaar bewaart”. Amen

(c) Martin Los pr.
Schriftlezingen op de 5e zondag in de Paastijd volgens het r.k. lezingenrooster:
1) Handelingen der apostelen 14:21-27
2) Openbaring 21:1-5a
3) Evangelie Johannes 13:31-35

Afbeelding. Standbeeld van Titus Brandsma Titus Brandsma: Journalist, martyr, saint of the 20th Century – Vatican News