Tag archieven: herders

Zonder engelen geen Kerstmis

Geplaatst op door
Beantwoorden

Preek op de 4e zondag van de Advent 18 december 2022 RK kerk van Werkhoven

“Ontwaakt uit de slaap deed Jozef zoals de engel van de Heer hem bevolen had en nam zijn vrouw tot zich”1)
Lieve zusters en broeders, in de Evangelieverhalen rond de geboorte van Jezus spelen engelen een belangrijke rol. Denk aan het verhaal dat een engel van de Heer in de tempel de geboorte aankondigde van Johannes de Doper, de voorloper van Jezus, aan zijn vader, de priester Zacharias. Denk aan de aankondiging in Nazareth door de engel Gabriel aan Maria dat zij de moeder van Jezus zou worden. Vandaag lazen we van de engel die aan Jozef verscheen die hem onthulde dat het kind dat Maria in haar schoot droeg, van de Heilige Geest was, en dat hij niet moest schromen haar tot zijn vrouw te nemen. En met Kerstmis verschijnt de engel aan de herders om hen en alle mensen de geboorte van Christus te verkondigen, het kind in een kribbe. Plotseling blijkt de hele hemel vol engelen die Eer aan God in de hoge zingen.
Al die verhalen waarin engelen de blijde boodschap verkondigen – aan Zacharias, aan Maria, aan Jozef, en aan de herders – al die verhalen zorgen in deze tijd voor een bijzondere sfeer. Het lijkt alsof we zelf even opgetild worden en weggevoerd naar een andere hoopvolle wereld. Als in een droom. Zoals Maria en Jozef en de herders. Een wereld waarin dingen mogelijk blijken die we anders voor onmogelijk hadden gehouden. Want Elizabeth, de vrouw van priester Zacharias, was lang voorbij de tijd dat zij nog vruchtbaar was. Ze was kinderloos. Nu werd zij de moeder van de voorloper van Jezus. En Maria heeft geen omgang met een man. Ze is maagd. En toch blijkt ze zwanger. Jozef heeft geen gemeenschap gehad met Maria. En toch is hij voorbestemd de vader van Jezus te worden. Daarom mag hij niet van haar scheiden. En de herders op de velden, ver van de stad waar paleis en tempel staan, krijgen de opdracht om in een stal naar een kind in doeken gewikkeld te gaan kijken. Zij moeten als eersten de nieuwe Koning begroeten en het vervolgens alle mensen verkondigen.
Wat is dat voor een wereld waarin engelen een rol spelen? Een wereld waar onverwachte dingen gebeuren, ja waar zelfs dingen gebeuren die voor onmogelijk gehouden dingen?  
Dat is niet een fantasiewereld, dat is déze wereld, onze wereld, waarin een kind wordt geboren, een kind dat Jezus genoemd moet worden omdat zoals de engel van de Heer zegt: “hij zijn volk zal redden uit hun zonden”. Hij zal de wereld bevrijden van haar vruchteloze staat. Dat is de wereld zonder perspectief. Onze wereld die onderworpen is aan uitzichtloosheid omdat ze steeds weer geconfronteerd wordt met oorlog en geweld, armoede en ongelijkheid, discriminatie, egoisme en liefdeloosheid. Het lijkt op een bacterie die in het lichaam soms overwonnen lijkt door een antibioticum en die plotseling steeds opnieuw de kop opsteekt en alles aantast en doordringt.
En toch, we geven de moed niet op. Het is immers onze wereld. En elke dag worden overal kinderen geboren op wie onze hoop gevestigd is van een nieuw begin. Kinderen die opgroeien om verantwoordelijkheid te nemen en hun talenten te ontwikkelen. In deze wereld is ook dit kind geboren met de naam Jezus: “Hij zal zijn volk redden  uit hun zonden”.
Want niet alleen wij mensen, met het hart op de goede plek, maar toch ook met onze fouten en gebreken, wij houden van deze wereld, onze wereld, want het is de enige wereld en het enige leven dat we hebben. Wij leggen het bijltje er niet bij neer. Maar voor wij ter wereld kwamen hield God al van deze wereld: “alzo lief heeft God de wereld gehad dat Hij zijn enige Zoon gezonden heeft”.
De geboorte van Jezus uit de maagd, Maria, is het teken dat God een nieuw begin maakt met de wereld en de mensheid. Wat wij, mensen, voor onmogelijk hielden is gebeurd. Een nieuwe schepping. De wereld is niet langer aan uitzichtloosheid onderworpen.
De engelen spelen een rol als boodschappers van een nieuw begin in een wereld waarin hoop steeds de bodem in geboord wordt. Want het is de boodschap van Godswege die doorbreekt in onze wereld.
En het is de Heilige Geest die ons te hulp komt en ons de ogen opent.
Diezelfde heilige Geest die Maria overschaduwde zoals de engel tegen Jozef zei: “aarzel niet Maria, uw vrouw, tot u te nemen want het kind in haar schoot is van de Heilige Geest”. 
Het is diezelfde Geest die ons door het geloof aanneemt tot kinderen van God. We zijn door dit Kind aan te nemen allemaal een nieuwe schepping. Wij mogen door diezelfde Heilige Geest getuigen van dit nieuwe begin. Dit nieuwe begin dat in ons begonnen, in u en mij.
Door ons geloof. Door ons leven. We mogen getuigen zijn van dit nieuwe begin, dat Gods rijk met Jezus’ komst is aangebroken. Daarom gaan we ook weer Kerstmis vieren. Opnieuw de boodschap van de engelen vertellen. Opnieuw de liederen zingen waarin de engelen weerklinken met hun Eer aan God in de Hoge.
Maar vooral moeten ook daadwerkelijk vreugde brengen aan mensen in armoede, mensen op de vlucht, mensen die eenzaam zijn. Laten we in onze eigen omgeving kijken en ook verderweg, kijken of we kunnen helpen en mensen blij maken zoals engelen overal en nog steeds doen. Daar is ook de heilige Geest aan het werk. Dat is de echte Kerstvreugde. Amen

Martin Los pr
1) Evangelie in de Eucharistie op deze 4e zondag van de Advent volgens het universele lectionarium van de r.k. kerk: Mattheus 1:18-24
afbeelding De boodschap van de engel aan Jozef https://osjusa.org/st-joseph/art/the-angel-of-the-lord-appeared-to-joseph-in-a-dream

Liggend in een kribbe

Geplaatst op door
Beantwoorden

Preek tijdens de Kerstnachtmissen in de Mariakerk in De Meern 2019

De engel sprak tot de herders: “Dit zij jullie een teken: Jullie zullen het kind vinden, in doeken gewikkeld liggende in een kribbe”.1)
Lieve zusters en broeders, we vieren feest en we klappen in de handen voor God vanwege een gebeurtenis die de loop en de toekomst van heel de wereld veranderde. De geboorte van Jezus Christus. Sinds zijn komst is het vooruitzicht van ons mensen vervuld van hoop en we zien uit naar de zalige vervulling van onze hoop 2). Zijn koninkrijk zal gegrondvest zijn op recht en gerechtigheid van nu af tot in eeuwigheid. 3). Hij is de lang verwachte koning van allen die Gods rijk verwachten en hun leven daar voor inzetten.
Dit feest lijkt in onze tijd betekenis en kracht te verliezen. Honderd jaar geleden was Kerstmis nog zo algemeen en vanzelfsprekend dat zelfs in de verschrikkelijke 1e wereldoorlog de soldaten in de loopgraven van Duitse zijde en van de kant van de geallieerden, de strijd gedurende het Kerstfeest staakten.
In onze dagen ligt het Kerstfeest van twee kanten onder vuur. Aan de ene kant wordt het geluid steeds krachtiger dat er in een multiculturele samenleving als de onze geen plaats meer is voor een exclusief christelijke feest met winkelsluitingen en verplichte vrije dagen voor iedereen. Aan de andere kant klinkt de eis dat Kerstmis moet worden vastgelegd als nationaal cultureel erfgoed. Maar wat moet er dan worden beschermd als typisch voor Nederland als christelijk land? De kerstboom, de kerststolp, de uit Amerika overgewaaide Kerstman? Jingle bells? De glamour en de glitter? Maar is dat de unieke christelijke traditie die wij als gelovige mensen met Kerstfeest vieren? Een echt feest is geen vlucht uit de werkelijkheid waar je een kater van overhoud. Echt en vruchtbaar feest is als de werkelijkheid verandert en ons uitdaagt en hoop geeft: dat is dat God in onze werkelijkheid is afgedaald en ons bemoedigt.
We kunnen erom treuren dat het Kerstfeest in onze tijd schuurt met die brede opvattingen die in onze samenleving heersen. We kunnen het beleven als teloorgang van bepaalde tradities die we van kindsafaan kenden.
Maar het geeft ons ook de kans om ons weer af te vragen wat de eigenlijke christelijke traditie is. De levende traditie van het geloof. Als we die ontdekken, er zelf uit leven, dan mogen we er ook op vertrouwen dat vroeg of laat, op Gods tijd, de harten van vele mensen, ook de jongere generatie en onze kinderen, geraakt worden door de hoop die met Jezus Christus in de wereld gekomen is, de hoop op het rijk van God dat komende is, hoop op de overwinning van het kwade en de dood, hoop dat liefde het laatste woord heeft over deze wereld en ons eigen leven.

Onze christelijke traditie is iets anders dan allerlei folklore die op den duur verslijt en weer andere vormen aanneemt. Onze christelijke traditie is het levende Evangelie zelf. De Boodschap van vreugde die voor alle mensen, in tijden en plaatsen, voor alle talen en culturen hetzelfde blijft.
Heel dicht komen we bij de persoonlijk beleving van dat Evangelie door de Kerststal in onze huizen. Paus Franciscus benadrukt dezer dagen de betekenis van de Kerststal in een brief aan alle gelovigen getiteld “Wonderbaar teken”.
Hij zegt daarin: “Door het opzetten van de kerststal kunnen we ons het tafereel van Bethlehem beter voorstellen. De geboorte van Jezus in de stal nodigt uit “de armoede te ‘voelen’ en ‘aan te raken’ die Gods Zoon op zich nam door mens te worden. Het roept op tot navolging van Jezus op die weg van nederigheid, armoede en zelfverloochening, die van de kribbe naar het kruis leidt. Het vraagt van ons om Hem te ontmoeten en Hem te dienen door barmhartig te zijn naar onze broeders en zusters in nood.
De paus zegt verder ”Al eeuwenlang raakt de kerststal de harten van de mensen. Allereerst omdat de kerststal ons de tedere liefde van God laat zien. In Jezus heeft de Vader ons een broer gegeven, die naar ons op zoek gaat als we verward zijn of verloren lopen, en een loyale vriend aan onze zijde. God de Vader gaf ons zijn Zoon die ons vergeeft en bevrijdt van onze zonden.”.

Ik wil graag afsluiten met de relatie tussen de Kerststal en de Eucharistie. U weet dat de bisschop dit jaar uitgeroepen heeft tot Jaar van de Eucharistie. Hij nodigt ons allen uit om heel bewust na te denken over de betekenis en de plaats van de eucharistie voor ons leven, voor ons persoonlijk en als geloofsgemeenschap. In de eucharistie schenkt Jezus Christus ons zijn lichaam en bloed. Hij zelf zegt: “Dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt”. Zijn lichaam dat Hij in de schoot van Maria ontvangen heeft, heeft zij bij zijn geboorte in doeken gewikkeld en in een voederbak gelegd. In doeken gewikkeld, in een kribbe, een voederbak. Begrijpen we wat we horen? Begrijpen we wat we zien. Daarmee wordt al verhuld verteld dat Jezus het Brood uit de hemel is. Hij is geboren in Bethlehem: letterlijk: Huis van het Brood. Er is een directe lijn van de eucharistie en de communie naar de geboorte van Christus in Bethlehem. Het is de gekruisigde en opgestane Heer die in de wereld gekomen is, en die zichzelf aan ons geeft. Hij verenigt zich met ons in het offer dat Hij voor ons heeft gebracht. Hij neemt ons op in zijn lichaam. Want normaal verteren wij brood en wordt het deel van ons lichaam. Maar het brood dat Jezus schenkt maakt ons één met Hem. Eén met zijn opstandingslichaam. Jezus wil ons daadwerkelijk en tastbaar sterken en nieuwe mensen van ons maken. Mensen die leven in zijn licht. Mensen van de hoop die dat samen beleven door deel te nemen aan de levende traditie van het christelijk geloof. Dan hoeven we niet te vrezen voor verlies van waarde en betekenis en kracht van het Kerstfeest. Dat kan niemand ons afnemen. Dan wensen we elkaar terecht “een Zalig Kerstmis” en een Zalige communie. Amen

Martin Los
Schriftlezingen uit het leesrooster voor Zon- en Feestdagen van de r.k. kerk:
1e lezing Jesaja 9:3-5,7-9 3)
2e lezing Titus 2:11-14 2)
Evangelie: Lukas 2:1-14 1)