Hoort hoe God met mensen omgaat

Preek op de 1e zondag van de Advent 27 november 2022 in de parochie kerken van Werkhoven en Houten

Op deze zondag begint een nieuw liturgisch jaar. Of liever gezegd: vandaag begint het liturgische jaar opníeuw. De feesten en bijzondere dagen zijn namelijk hetzelfde als het afgelopen jaar, al vanaf onze kinderjaren ja, vanaf het begin van de kerk. Advent, Kerstmis, Veertigdagentijd, Pasen, Pinksteren. Die staan vast, wat er ook gebeurt in de wereld en in ons eigen leven.
De feesten en bijzondere dagen zijn voor ons als gelovigen orientatiepunten en richtingwijzers. Ze voorkomen dat we verdwalen in de tijd. Ze voorkomen dat we het gevoel hebben in een kringetje rond te lopen.
Vandaag begint dus het liturgisch jaar met zijn feesten en bijzondere dagen opnieuw. Het liturgisch jaar bepaalt ons bij de grote heilsfeiten. We staan stil bij Gods grote daden. Zoals een bekend lied uit ons tijd zegt: 1)

Hoort hoe God met mensen omgaat,
hoe Hij zijn belofte houdt,
die de mens van den beginne
adem geeft en gaande houdt.

Hoort hoe God met mensen omgaat
hoe wij Hem ter harte gaan
die ook hier tot ons zal spreken
als wij vragen naar zijn Naam

Het liturgisch jaar verhaalt ons telkens opnieuw van de Schepping, van de Verlossing, en de Verwachting van Gods koninkrijk en het eeuwige leven. Elk seizoen, elke maand, elke week, elke zondag bepaalt het liturgisch jaar ons bij de grote vragen: waar we vandaan komen, waar we naar toe gaan. Hoe we omgaan met het lijden. Hoe we dankbaar kunnen zijn voor het goede. Waar we hoop uit mogen putten. Waar we voor moeten waken, en waar we op kunnen bouwen.
Op een heel bijzondere manier verbindt het liturgisch jaar ons met Jezus Christus want hij is het middelpunt van het liturgisch jaar. Zoals het al geciteerde lied verkondigt:

Hoort hoe God met mensen omgaat
hoe Hij ons een Dienaar zond
die met liefde als zijn wapen
ons voorgoed aan zich verbond.

Vanaf Abraham hebben mensen uitgezien naar zijn komst, zijn geboorte in onze wereld. Profeten hebben hem en de Messiaanse tijd verkondigd. Zoals bijvoorbeeld Jesaja (1e lezing 2)) : “Op het einde der dagen zal de berg waarop de tempel van de Heer staat, oprijzen en uitsteken boven alle heuvels. Alle volken zullen er heen stromen”.
De dood en verrijzenis van Christus geven ons deel aan het nieuwe leven waarover de dood en zonde geen macht meer hebben wat er ook gebeurt. We leven als het ware in blessuretijd of in genadetijd. De apostel Paulus roept het uit als een klokkenluider in de vroege morgen (2e lezing): “Ge weet dat het uur om uit de slaap te ontwaken reeds is aangebroken. De nacht loopt ten einde, de dag breekt aan. Laten we ons dus ontdoen van de werken van de duisternis en ons wapenen met het licht” 3)
Zolang wij leven werpen deze feesten en bijzondere tijden licht op de wereld om ons heen en op ons eigen persoonlijke leven. Daarom kan het liturgisch jaar nooit vervelen want elke jaar geeft nieuwe inspiratie en hoop.
Aan het begin van dit nieuwe liturgische jaar horen we Jezus zeggen: “Weest waakzaam, want ge weet niet op welke dag en welk uur uw Heer komt” 4). Hij roept ons op om niet onverschillig of zonder hoop te zijn, maar om op de uitkijk te staan.
Het liturgisch jaar met zijn herhalingen van het verhaal van God met de mensen, van Schepping en Verlossing, dat jaarlijks gedenken en vieren van de heilsgeschiedenis, helpt ons om waakzaam te zijn en om bereid te zijn. Het is een oefenen in verwachting. Het hele liturgisch jaar is een oefening in verwachting van het heil dat komen gaat en van Christus die komende is.
De Adventstijd die we nu beleven, is een deel van het liturgische jaar. Het is het begin ervan. Maar tegelijk is het héle liturgische jaar adventstijd, voorbereiding van de komst van de Heer die zoals Hij geboren is, weerloos en klein, eens zal verschijnen in heerlijkheid. Het hele liturgische jaar is dus een oefening in verwachting, een voorbereid zijn, een bereid zijn.
De eenvoudigste manier om Christus te verwachten is niet speculeren over de wijze waarop Hij komt, of de tijd waarop hij komt en waaraan we Hem precies mogen herkennen. De beste manier is zijn woorden en werken en wonderen te gedenken door heel het jaar. Zijn aankondiging door de profeten in de oude woorden en verhalen die telkens weer als nieuw zijn. Zijn komst als mens in deze wereld. En  open te staan voor zijn komt aan het einde. En tussentijds komt Hij op ons toe door zijn woord, door de sacramenten. Het meest tástbaar van al komt Hij tot ons in de armen. De armen van wie Hij zegt: wat je aan de minste van mijn broeders hebt gedaan heb je aan mij gedaan. Gerechtigheid beoefenen, de arme in nood helpen. Dat is de meest concrete vorm van Christus verwachten, en van uit zien naar het rijk van God. Amen

Martin Los

1) Henk Jongerius. Volledige tekst Gezangen voor Liturgie 619
2) 1e lezing volgens het r.k. lectionarium voor de 1e Adventszondag:
Jesaja 2:1-5
3) 2e lezing: Romeinen 13: 11-14 idem
4) Evangelielezing: Matteus 24:37-44 idem
5) aan het begin van de eucharistieviering werd de eerste kaars van de Adventskrans aangestoken

Oefenen in verwachting en de komst versnellen

Preek op de 2e Adventszondag 10 december 2017 Mariakerk en Willibrordkerk

We oefenen ons in deze Adventstijd in verwachting. We herinneren ons hoe in Bijbelse tijden Gods volk uitzag en verlangde naar de komst van de Messias. Ze wisten niet wanneer hij geboren zou worden, waar hij geboren zou worden en hoe hij eruit zou zijn. De profeten spoorden de mensen aan om vol van verwachting te zijn, om zich voor te bereiden en te leven op een manier die paste bij een volk dat uitziet naar de komst van zijn koning.
 De Evangelist Markus citeert aan het begin van zijn Evangelie de profeet Jesaja die zegt: “Bereidt de weg van de Heer. Maakt zijn paden recht”*) . Zo hadden de profeten het hart van het volk sneller doen kloppen voor de komst van de Messias. Zo hadden de profeten de verwachting van het volk gaande gehouden in tijden dat het Gods beloften vergat. Als laatste Johannes de Doper **)
Wij oefenen ons als gelovigen in verwachting. Door ons te herinneren hoe in de eeuwen voor de geboorte van Jezus mensen zoals wij het vertrouwen in zijn komst voeden door te proberen goed en rechtvaardig te leven, en door kritisch te zijn op hun levenswijze.
Maar we oefenen ons niet alleen in verwachting door de herinnering aan vroeger. We oefenen ons ook door zelf te verwachten. Want Christus die eens als kind geboren werd, zal eens wederkomen en verschijnen in heerlijkheid.
De vraag aan ons is of wij inderdaad zijn wederkomst verwachten. Staan we om zo te zeggen inderdaad op de uitkijk? Leven wij Jezus tegemoet. Spreekt uit ons doen en laten dat wij hem spoedig verwachten? Petrus schrijft in zijn brief zelfs dat we die komst kunnen bespoedigen. Door “oprechte vroomheid en een heilig leven’ ***). Bijvoorbeeld door eindelijk eens vergeving te vragen aan iemand die je gekwetst hebt, of vergeving te schenken aan iemand die jou gekwetst heeft. Wanneer je deze en andere dingen doet, neem je belemmeringen voor Gods koninkrijk weg. Je versnelt de komst ervan
Vaak zijn we wat op ons hoede als iemand begint over de wederkomst. Omdat sommigen groeperingen die overtuigd zijn van een spoedige wederkomst zich terugtrekken uit de wereld, hun bezit verkopen, hun baan opzeggen, zich verzamelen op een bepaalde plek en een bepaalde tijd. Als er dan niets gebeurt druipen ze teleurgesteld af. Een beetje uitgelachen door de rest van de wereld.
Maar het zou jammer zijn wanneer wij daardoor zouden concluderen dat geloof in de wederkomst van Christus iets is voor mensen die niet me beide benen op de grond staan. Daarmee zouden we onszelf te kort doen. Ons geloof zou ernstig in kracht afnemen. Want het is juist de verwachting die ons geloof vleugels geeft.
Oefenen in verwachting betekent niet dat we ons gewone leven de rug zouden moeten toekeren. Nog minder dat we passief gaan zitten afwachten tot er iets gebeurt. Verwachten is juist actief in ons leven laten zien dat we geloven dat niet onze menselijke tekorten, het kwade, het onrecht en de dood het laatste woord over ons leven en over deze wereld. We kunnen dat tonen doordat we niet alleen te denken aan eigen genoegens en plezier maar ons ook in te zetten in onze vrije tijd voor mensen die afhankelijk zijn en hulp nodig hebben. In de eigen familie, of in de buurt, of in een vrijwilligersorganisatie. Iedereen die dat doet, vertelt hoeveel voldoening dat geeft. Je maakt een ander blij en je het is voor jezelf ene medicijn tegen moedeloosheid en ontevredenheid.
Het is ermee als met je lichaam en je spieren. Als je niet beweegt worden je spieren slap. Je voelt je slap en lusteloos. Hoe meer positieve dingen we doen, hoe meer we daadwerkelijk aandacht voor anderen hebben, hoe zinvoller we ons leven ervaren, en hoe dankbaarder we zijn.
Op deze wijze mogen we ook laten zien dat we uitzien naar de wederkomst van Christus. Dat we zijn rijk verwachten, doordat we ons al gedragen als burgers van dat koninkrijk.
Dan krijgen we ook een andere tijdsbeleving. Zonder dat we onszelf inzetten voor het goede, en bereid zijn zelfs offers te brengen, zullen we gemakkelijk in cynisme vervallen met opmerkingen als: alles wat je doet is toch maar een druppel op een gloeiden plaat. Als je zelf aan de slag gaat, zal je juist meer en meer overtuigd raken hoe zinvol je bezig bent. Je groeit in kracht.
Je krijgt een andere tijdsbeleving zoals ik zei. Je verwachten wordt geen eindeloos wachten op iets waarvan je op den duur denkt dat het toch niet gebeurt, je verwachten wordt een vreugde, een gevulde tijd.
We hoorden Petrus zeggen: voor de Heer is één dag als duizend jaren, en duizend jaren als één dag. We weten zelf ook dat tijd niet allereerst iets is van de wijzers van de klok, –  in feite abstracte, levenloze tijd – maar hoe je iets beleeft. Soms lijken de seconden voorbij te kruipen, soms vliegen de dagen. Als we iets beleven wat betekenisvol en mooi is, lijkt de tijd soms stil te staan en samen te vallen met de eeuwigheid.
Zo is het ook met onszelf oefenen in verwachting. Wie leeft van verwachting, beleeft zijn tijd nooit als zinloos of als verloren tijd. De verwachting van de wederkomst van Jezus geeft ons leven zin en betekenis. Ze geeft ons leven vleugels om het goede te doen wat ons te doen staat. En ze geeft ons rust omdat we weten dat alles goed komt. Amen

© Martin Los pr
schriftlezingen op deze tweede zondag van de Advent (Markusjaar)
*) Jesaja 40:1-5,9-11
**) Evangelielezing Marcus 1:1-8
***) 2e Brief van Petrus 3:8-14