Tag archieven: overheid

Het onkruid en de tarwe. Een gelijkenis als troost voor kerk en wereld in nood

Geplaatst op door
Beantwoorden

Homilie op de 16e zondag 23 juli 2023 Tiel

Een gewaarschuwd mens telt voor twee. We zouden ook kunnen zeggen: een gewaarschuwd mens is een wijs en getroost en geduldig mens.
Dat is precies de bedoeling van de gelijkenissen die Jezus hier vertelt. Door zijn tot leerlingen in gelijkenissen te spreken bereidt hij hen voor op de tegenspoed die zij na zijn vertrek uit deze wereld zullen ervaren. Zou hij hen niet gewaarschuwd  hebben, dan zouden ze zich in tijden van vervolging alleen gelaten en teleurgesteld voelen. Maar doordat Jezus hen had voorbereid wisten zij dat hij ervan wist en zo zouden ze zich juist in de beproeving getroost en gesterkt weten. Want de gelijkenissen verschaften hen hoop en gaven hen inzicht in de onstuitbare komst van Gods koninkrijk. 
Vorige zondag luisterden we naar de gelijkenis van de zaaier. Ook deze zondag horen we Jezus gelijkenissen vertellen. Zoals de gelijkenis van de tarwe en het onkruid dat samen opgroeit tot de dag waarop het koren wordt geoogst en het onkruid wordt verbrandt. Wij menen vaak dat Jezus gelijkenissen vertelt om moeilijk te begrijpen zaken die over God en geloof gaan te vereenvoudigen zodat een kind ze door zo’n gelijkenis zou kunnen begrijpen. Maar dat is niet het eerste doel waarom Jezus deze en andere gelijkenissen vertelt. Een gelijkenis van Jezus is in de eerste plaats een geheim dat hij zijn volgelingen toevertrouwt zodat ze in tijden van beproeving niet wanhopig zouden worden, maar volharden en groeien in geloof. Een soort hemels knipoog. De werkelijkheid mocht nog zo verwarrend en pijnlijk zijn, door de gelijkenis zouden ze de moed niet verliezen.
Dat gold meteen al voor de eerste christenen die onmiddellijk na Pinksteren vervolgd werden. Vergeet niet dat bijna al de apostelen als martelaren gedood zijn en met hen talloze andere volgelingen. Maar hen werd allemaal de genade vergund dat ze de hemel op het moment van hun dood open zagen staan zoals de eerste martelaar Stefanus die daarbij ook geheel in de geest van Jezus Christus bad: “Heer, vergeef het hen want ze weten niet wat ze doen”. Is dat ook niet wat Paulus bedoelt als hij schrijft “De Geest zelf pleit voor ons met onuitsprekelijk verzuchtingen” 2)
De gelijkenis van de tarwe en het onkruid dat samen opgroeit, gaat over het lijden in deze wereld dat gelovigen op hun pad tegenkomen. De organisatie Kerk in Nood meldt dat er vorig jaar wereldwijd 360 miljoen christenen hun geloof niet vrijuit konden beleven. Dat er vijfeneenhalfduizend christenen gedood zijn. Het is niet zo dat omdat Jezus het kwade en de dood heeft overwonnen, het leven van zijn volgelingen rozengeur en maneschijn is. Elke christen ondergaat wel een momenten van onbegrip, tegenslag en verdriet. Een tijd waarin je roept: “Mijn God, waar bent u nu?” Maar het geloof schenkt volharding en uitzicht. En de kracht om het kwade te overwinnen door het goede. Geloof betekent niet dat als je maar genoeg gelooft je nooit meer kwaad of onrecht overkomt, maar dat je door dat geloof de tegenslagen met Gods genade ten goede keert.  Dat je maf laten zien dat het koninkrijk van God groeit. Door onrecht te lijden het kwade overwint en tot staan brengt. Dat je beledigingen niet betaalt met beledigingen, roddel niet beantwoordt met roddel. Op onbegrip niet reageert met onbegrip. Haat niet bestrijd met haat. Dat heeft niets met lafheid te maken, maar getuigt van moed en van zekerheid dat Gods koninkrijk komt.

De knechten in de gelijkenis verwonderen zich als ze zien dat tussen het koren ook onkruid komt. Ze vragen hun heer hoe dat komt, en of ze het onkruid meteen bijeen moeten garen. Hij antwoordt: “Ik ben bang dat je met het onkruid ook de goede tarwe uittrekt. Laat beide samen opgroeien tot de tijd van de oogst. Dan zal ik tot maaier zeggen: haal het onkruid bijeen, bindt het in bussels om het te verbranden”. Met deze eenvoudige boerenwijsheid moeten we ook naar de kerk en het koninkrijk van God kijken. Het lijden van de kerk en van goede en rechtvaardige mensen betekent niet dat God geduld heeft met het kwade. Integendeel er is voor het kwade geen plaats in zijn rijk. Maar het koren, het goede, moet wel de kans krijgen tot bloei te komen en vrucht te dragen. En voor degenen die onmenselijke daden verrichten is ook geen plaats in Gods rijk, maar hij geeft hen wel de kans zich te bekeren. Zo mogen ook wij gelovigen door het onrecht te verdragen ertoe bijdragen dat mensen tot inkeer komen. En het stelt ons in de gelegenheid om te bidden voor alle mensen, ook voor hen die het ons moeilijk maken.

De gelijkenis van het onkruid en de tarwe waarschuwt de kerk en gelovigen ook om onderling geduld te hebben. Geloof vraagt steeds om in elke tijd opnieuw te worden geïnterpreteerd en verklaard. Het moet mogelijk zijn om vragen te stellen en te twijfelen aan bepaalde zekerheden. Dan gebeurt het maar al te gauw dat wantrouwen in elkaar groeit. Dan is het ook goed om de gelijkenis voor ogen te houden. Zelfs de scheiding tussen Rome en Reformatie blijkt achteraf met iets meer vertrouwen in elkaar onnodig te zijn geweest zo komen steeds meer theologen en kerkleiders tot de conclusie. Vertrouwen, geduld, luisteren naar elkaar is precies wat bedoeld is het het Synodale proces dat
We moeten geduld hebben met elkaar. Er moet ruimte zijn om te experimenteren. Dan zal zich vanzelf uitwijzen wat goed is en wat niet. Het is als in een gezin. Kinderen moeten leren op eigen benen te staan. Dan moeten ze ook speelruimte hebben om uit te vinden hoe. Een kind jokt soms om te ontdekken wat er gebeurt al je niet de waarheid spreekt. Als een ouder dan te streng reageert, kan ze schade aanrichten in de ontwikkeling van het kind. Streng maakt angstig en werkt averechts. Opvoeding vraagt niet om strengheid maar om duidelijkheid.
We zien op dit moment ook wantrouwen in de maatschappij, bijvoorbeeld in de toeslagenaffaire. Als de overheid iedere burger, in het bijzonder met een vreemde achternaam, of uit een achterstandswijk, bij voorbaat verdenkt van fraude. Wat een onrecht en wat een schade is het gevolg. Het zou omgekeerd moeten zijn: vertrouwen totdat het tegendeel blijkt. Dit geldt op vele gebieden. Ook in de kerk en de geloofsgemeenschap moet vertrouwen en liefde voorop staan. Geduld en wijsheid en barmhartigheid zijn de eigenschappen van God bevestigt de eerste lezing: “door zo te doen hebt Gij uw volk geleerd dat de rechtvaardige een vriend van mensen moet zijn, en hebt Gij uw kinderen hoopvol gestemd dat Gij daar waar gezondigd wordt, de kans tot inkeer biedt” 3) Amen.

Martin Los, pr

1) Evangelie van deze zondag: Matteus 13:24-43
2) 2e lezing: Brief van Paulus aan de Romeinen *:26-27
3) 1e lezing: Wijsheid 12:13,16-19

Echte liefde is en blijft altijd een wonder

Geplaatst op door
Beantwoorden

Preek op de 7e zondag van Pasen 29 mei 2022 Cothen

Jezus heeft ons geen wetboek of protocollen nagelaten waarin nauwkeurig beschreven staat hoe we als gelovigen zouden moeten handelen. Of liever: hij heeft ons maar één wet nagelaten en dat is die van de liefde. Maar dat zou geen opgelegde verplichting moeten zijn. Want liefde is het hoogste goed. Dat hoogste goed zouden we omwille van de liefde zelf moeten nastreven.
Daarom gaat voor Jezus de liefde aan alles vooraf. Ze is niet alleen het doel waarnaar we streven. Ze is niet alleen het middel om dat doel te bereiken. Ze is de basis van alles.
Daarvoor heeft Jezus zijn leven over gehad uit liefde voor ons, mensen. Opdat wij door het geloof in hem die goddelijke liefde zouden ervaren en opdat we die liefde tot uitgangspunt nemen van ons leven en van ons doen en laten.
Daarom bidt Jezus tot God, de Vader, dat wij alleen één mogen zijn 1). En dat door die onderlinge eenheid en liefde van de christenen de wereld zal erkennen dat God zijn zoon in de wereld gezonden heeft en dat de wereld  zal erkennen dat Hij allen die in Jezus geloven heeft liefgehad met dezelfde liefde als waarmee de Vader Jezus heeft liefgehad.
De onderlinge eenheid en de liefde van de gelovigen voor elkaar en voor de medemensen is dus voor de wereld een teken dat Jezus echt de Christus is, de Zoon van de levende God, degene die de wereld terug voert naar God, en die de verzoening tussen God en mensen tot stand brengt.
In een wereld waarin eigenbelang en ‘voor wat hoort wat’ de dienst uit maakt is liefde een wonder. Liefde die de ander voorop stelt. Belangeloze liefde die daarom niet verklaarbaar is. Die liefde is een wonder. Een daarom een soort Godsbewijs.

De hoogste vorm van liefde, zegt Jezus, is dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden. Dat is natuurlijk niet afdwingbaar. Dat kan alleen maar in volledige vrijheid geschieden. En in uiterste omstandigheden. We horen vandaag het verhaal van diaken Stefanus die gestenigd werd door een woedende menigte omdat hij in hun ogen Godslastering bedreef 2). Maar hij zeg de hemel open staan en Jezus aan Gods rechterhand. En net als Jezus aan het kruis bad Hij: Heer, vergeef het hun want ze weten niet wat ze doen.
Twee weken geleden werd de Nederlandse pater Karmeliet Titus Brandsma  heilig verklaard. Hij was in het concentratiekamp Dachau door de nazi’s opgesloten en ter dood veroordeeld omdat hij zich openlijk verzet had in preken en artikelen tegen het fascisme, de leugenachtige propaganda en de Duitse bezetter. Voordat zijn leven bruut met een dodelijke spuit beeindigd werd omdat hij zijn medegevangenen troostte en bemoedigde ondanks dat dit hem verboden werd –  in de dagen voor die moord schreef Titus een gedicht. En dat gedicht vereenzelvigde hij zich in zijn lijden met het lijden van Jezus. En hij verheugde zich dat hij met Christus mee mocht lijden uit liefde  voor de wereld.
Titus lijkt daarin op Stefanus die ook niet op vergelding uit was. Maar integendeel door zijn liefde het kwade overwon en velen won voor Jezus en voor het rijk van God.

Lang niet van iedere gelovige wordt zo’n offer verwacht. Maar liefde is bereid ook andere offers te brengen. Van vergeving, van edelmoedigheid, van liefdadigheid. De zorg voor armen en misdeelden. We zien op de t.v. rijen wachten op Schiphol op weg naar vakantie. Maar een volgend nieuwsitem laat zien dat de voedselbanken en kledingbanken de aan vragen niet aan kunnen. Als de voortekenen niet bedriegen zien we binnenkort overal om heen armen en mensen die hulp en zorg nodig hebben. Zullen we dan bereid zijn vrijwillig van overvloed en van vrije tijd af te zien om onze medemensen te helpen?

Christelijke gemeenschappen hebben altijd vooraan gestaan om hulp te bieden waar dat kon. In de tijd voordat de staat deze taken overnam. Intussen zien we dat de overheid tekort schiet. Is dat niet het moment om als parochies en als gemeenschappen te kijken wat we kunnen doen. Geeft een maand mensen in nood helpen niet veel meer voldoening dan een tropische vakantie. En nog ontspannender ook. Vanuit het standpunt van de liefde gezien tenminste.
Wanneer we echt initiatieven nemen, niet uit eigenbelang, of uit nuttigheidsoverwegingen, maar werkelijk spontaan omdat we de stem van ons hart volgen, dan is dat liefde. En alles wat onverklaarbaar is, is een wonder. Wij mogen die wonderen verrichten. En uit die eenheid en liefde openbaart God zich aan de wereld. Door die eenheid en liefde straalt het licht van Christus in de wereld.
“Rechtvaardige Vader, ik heb u erkend en dezen hier hebben erkend dat Gij mij gezonden hebt. Uw naam heb ik hun geopenbaard en ik zal dit blijven doen op dat de liefde waarmee Gij mij hebt liefgehad in hun moge zijn en ik in hen”.
Dat is het gebed van Jezus. Laten we de liefde van God de ruimte geven. Amen

Martin Los pr

2) 1e lezing: Handelingen der apostelen 7:55-60
1) Evangelielezing: Johannes 17:20-36