Leven moet gevierd worden

Preek op de 2e zondag door het jaar 19 januari 2022 in de Onze Lieve Vrouw ten Hemelopnemingkerk te Houten

Lieve broeders en zusters, het Evangelieverhaal van de bruiloft te Kana geeft ons allen een blij gevoel. Vanwege de goede afloop. Het feest kan doorgaan. Maar vooral omdat het om een bruiloft gaat 1). Het geluk van mensen. Twee mensen beloven elkaar trouw. De hele gemeenschap, familie en vrienden, deelt in hun vreugde. Ze gunnen het paar alle goeds tijdens het avontuur dat ze beginnen. Geluk is aanstekelijk.
In deze contactarme tijd van Corona is het al bijna twee jaar onmogelijk om een bruiloftsfeest te vieren. Huwelijk kunnen wel gesloten worden, maar met niet meer dan een handjevol genodigden. Een feest zit er niet in. Bruiloftsfeesten worden niet voortijdig beëindigd wegens gebrek aan wijn zoals in Kana. Ze zijn bijvoorbaat onmogelijk.
Niet alleen bruiloftsfeesten zijn onmogelijk als gevolg van het virus. Talloze momenten die we normaal vieren, gaan niet door. Dat voelt niet goed. Het is alsof we als gemeenschap ziek zijn. Ook als geloofsgemeenschap lijden we hieraan. Het lijkt een lange tocht door een woestijn. We hebben dorst naar contact en om de vrijheid weer te vieren. Wat we opnieuw ontdekken is hoe belangrijk het is dat we het leven kunnen vieren. Dat zijn de momenten waarop we elkaar ontmoeten, nieuwe contacten leggen, het dagelijkse keurslijf even afleggen om te ervaren dat we vrij zijn.
Ons leven bestaat niet alleen uit noodzaak en nut. Echt leven bestaat ook uit vrijheid. Noodzaak is dat we moeten werken voor ons dagelijks brood om te overleven als mens en als soort. Arbeid en geboorteweeën. Het gaat met moeite en inspanning gepaard.  En we maken ons nuttig doordat we dingen maken om te gebruiken en een wereld om in te wonen. De wereld van organisatie en techniek, de maatschappij. Maar noodzaak en nut, hoe nodig en nuttig ook, zijn niet voldoende voor ons menszijn. We zijn geen slaven en ook geen robots.

Daar komt de menselijke vrijheid om de hoek kijken. Dat is leven met de vlag uit. Het leven vieren. Bij allerlei gelegenheden, feesten, spel, dans, humor, samen eten, onverwachte dingen doen, iets nieuws en verrassends kunnen beginnen. In deze pandemie beseffen we steeds meer de waarde van de vrijheid om het leven te kunnen vieren. Niet alleen persoonlijk, maar ook met elkaar. Anderen uitnodigen. Ook mensen die alleen zijn.
Daarmee zijn we terug bij de bruiloft te Kana. Het verhaal maakt ons blij. Op de één of andere manier vertelt het ons iets dat eigenlijk niet goed in woorden is uit te drukken. Het gaat om een mysterie dat we door ons geloof mogen herkennen en ervaren. Let op de aanwijzingen. De evangelist Johannes merkt aan het begin op: op de derde dag was er een bruiloft te Kana. De derde dag is ook de dag waarop Jezus uit de doden verrees. De paasmorgen. De dag waarop Jezus als de opgestane Heer die de dood had overwonnen aan zijn leerlingen verscheen. Na zijn doop in de Jordaan die we vorige zondag vierden, is de redding van de bruiloft te Kana het eerste teken dat Jezus doet. Het verwijst naar Pasen, naar verrijzenis, naar leven dat niet eindigt in teleurstelling en verdriet en dood. Een leven dat niet bestaat uit louter gezwoeg en perfectie. Zou het dan toch daardoor komen dat het verhaal van de bruiloft te Kana ons altijd zo raakt en blij maakt? We proeven er Pasen in. We proeven er Jezus Christus zelf in, zijn leven met God, zijn leven voor de mensen. Het eeuwige geluk, dat niet meer voorbijgaat. Hij gunt het ons. Hij geeft ons de ware vrijheid terug
We moeten dit verhaal dus niet als een buitenstaander benaderen, als iemand die zegt: ”water in wijn veranderen, dat kan toch helemaal niet?” Alsof het om iets scheikundig gaat. Nee, je moet als gast op het feest aanwezig zijn, je moet zelf proeven van het water dat in wijn verandert. Door het geloof en het water van de doop. Door Jezus te volgen in ons leven. Je moet als die bedienden zijn die luisteren naar de aanwijzing van Maria: “Doet maar wat hij jullie zegt!” De Bijbel gebruikt regelmatig beelden als bruidegom en bruid en bruiloftsfeest voor de relatie tussen God en mensen, tussen Jezus en zijn kerk. Zoals bijvoorbeeld de profeet Jesaja: zoals een bruidegom zich verheugt in zijn bruid zal uw God zich verheugen in u. 2)
Het is een beeld van het leven dat gevierd wordt, in vrijheid en in gemeenschap, liefde en trouw. Het geloof nodigt ons telkens uit om niet in frustratie te verzanden, om cynisme geen kans te geven, om het leven niet door egoïsme te vergiftigen, maar om steeds de vrijheid te proeven om een nieuw begin te maken. Om anderen een kans te geven op een nieuw leven door vergeving en verzoening, door de naaste in nood te helpen en ook van het leven te genieten.
Ook in deze pandemie waar we het leven niet kunnen vieren zoals we graag zouden willen en zoals we ook eigenlijk zouden moeten kunnen, kunnen we het leven veraangenamen voor elkaar door aandacht te hebben voor de mensen om ons heen, de gemeenschap van familie en vrienden, door een positief geluid te laten horen. Jezus geeft ons zin in het leven. Een altijd nieuwe zin.
Ik las laatst ergens iets dat me door zijn inzicht overweldigde: het wezen van geluk is, dat het voorbijgaat. Dat trof me diep. Alle menselijke geluk is kwetsbaar en voorbijgaand. Als menselijk geluk ondanks dat het kwetsbaar is en voorbijgaat, al zo mooi is en het vieren waard, hoe wonderlijk moet dan niet het geluk zijn dat nooit voorbijgaat, geluk in het licht van het Paasmysterie, het leven met God door Jezus. “Anderen schenken eerst de goede wijn en als die opraakt, de mindere. Maar u hebt de beste wijn voor het laatste bewaard”. Amen

Martin Los, pr
1) Evangelielezing op deze 2e zondag jaar C: Johannes 2:1-12
2) 1e lezing: Jesaja 62:1-5
afbeelding: Orthodoxe Ikoon: Jezus en Maria op de bruiloft te Kana

Onvoorwaardelijke liefde

Preek op het Hoogfeest van Witte Donderdag 2019 in de Mariakerk

‘Hij gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe’1)
Lieve zusters en broeders, we gedenken deze avond dat Jezus voor het laatst met zijn leerlingen bijeen was. En we vieren de instelling van de heilige eucharistie. We zien in gedachten de twaalf leerlingen aan de tafel rondom Jezus. Ze zijn door Jezus geroepen om hem te volgen. Drie jaar zijn ze hem gevolgd. Ze hebben zijn woorden in zich opgenomen. Ze hebben de wonderen die hij deed gezien. Ze hebben zijn opdrachten uitgevoerd. Nu zijn ze met hem bijeen in Jeruzalem om het Paasmaal te vieren. Een hoogtepunt in de band van de meester en zijn leerlingen. Hoe zal het nu verder gaan? In het hart van Judas is al de boze geest gevaren die hem doet besluiten zijn meester te verraden. En Petrus die nu nog het hoogste woord heeft, zal niet lang hierna zijn meester verloochenen. En de anderen zullen van angst vluchten als Jezus is gearresteerd en hun meester in de steek laten. Dan is Jezus helemaal alleen. Maar zo kan hij zijn onvoorwaardelijke liefde tonen. Omdat ze dan vervuld zullen zijn van verdriet, spijt, wanhoop, laat hij hen nu al zien dat wat er gaat gebeuren, bewijs van zijn liefde voor hen is tot het uiterste toe. Hij zal zijn leven geven uit liefde voor hen om hen deel te geven aan zijn goddelijk leven door de vergeving en de verrijzenis.
De liefde van Jezus is groter dan het verraad en de verloochening door zijn leerlingen en hun menselijke zwakheden en tekorten. Nu zullen zij werkelijk zijn liefde ervaren tot het uiterste toe. Echte liefde en vriendschap is niet voor wat, hoort wat. Echte liefde en vriendschap blijkt als de ander  niets terug kan doen en met lege handen staat.
Ik moet denken aan een eenzame man die ik ooit sprak in het ziekenhuis, ernstig ziek. Hij deelde mij een groot verdriet mee. Dat een jonge vriend die hij vertrouwde hem voor tienduizenden euro’s had opgelicht. Ik vroeg waarom hij geen aangifte gedaan had? “Ik hield van de jongen” antwoordde hij met grote stelligheid. Ik zou mijn liefde voor hem verloochenen als ik dat deed”
De leerlingen hebben Jezus niet uitgekozen als hun meester. Hij heeft hén geroepen hem te volgen, vanaf hun vissersboot, vanachter de tollenaarstafel, vanonder de vijgenboom, in de provincie. Anderen leraren hielden school in Jeruzalem bij de tempel. Jonge mannen uit rijke families kozen zelf hun meester uit. Hun meester was in zekere zin afhankelijk van zijn leerlingen. Maar bij Jezus is het precies omgekeerd: “Niet jullie hebben Mij uitgekozen” zegt hij tijdens het laatste avondmaal “maar ik U. Niemand heeft grotere liefde dan hij die zijn leven geeft voor zijn vrienden”.
Niet alleen door deze woorden onderwees Jezus zijn leerlingen, maar ook doordat hij er een teken aan toe voegt. Hij wast hun de voeten zoals een knecht doet. Hij vernedert zich voor zijn vrienden. Maar hij doet dit als hun meester. Daarom moeten ze zijn voorbeeld volgen want ze zijn en blijven zijn leerlingen die ook zijn vrienden zijn want hij heeft geen geheimen voor hen. Hij heeft hen alles meegedeeld wat hij van God, de Vader, ontvangen heeft.
‘Hij gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe”. de heilige eucharistie is een geschenk van onze Heer Jezus Christus aan ons. Het teken van zijn onvoorwaardelijke eeuwige vriendschap. Hij deelt zijn eigen goddelijke leven met ons in brood en wijn door het offer van zijn leven dat hij gebracht heeft.
Het is een groot voorecht dat we dat bewijs van zijn vriendschap telkens mogen ontvangen als we de eucharistie vieren. Door het priesterschap mogen we het offer van liefde dat Jezus voor de wereld gebracht heeft, tegenwoordig stellen. We mogen ervaren dat de levende Heer in ons midden is om ons te sterken door zijn vriendschap.
Als we delen in die vriendschap zullen we Jezus als onze meester, ook volgen in onze liefde voor elkaar en voor onze medemensen. Daar breekt de kracht door van het nieuwe leven dat uit God is, een leven vervuld van hoop, geloof en liefde. Dat is het Paasmysterie: dat het goddelijk eeuwig leven al dit leven en deze wereld binnenstroomt. De vriendschap met Jezus en met God. Eeuwig en onverbrekelijk. Zeggen we daarop ‘ja’ en ”amen’.

Pastoor Martin Los

1) Evangelie voor Witte Donderdag: Johannes 13, 1-15 e.v.