Vasten uit liefde voor ons leven in deze wereld

Preek Aswoensdag 2 maart 2022 H. Barbara Bunnik

“Als je vast, trekt dan geen somber gezicht zoals de huichelaars, want zij verstrakken hun gezicht om aan de mensen te laten zien, dat zij vasten
” *).
Jezus spreekt deze woorden tot  de menigte wanneer hij hen het rijk van God aankondigt. Hoe dat rijk van God eruit ziet en hoe je er deel aan kunt krijgen. In het kader daarvan spreekt hij ook over vasten. Hij hoeft hen niet uit te leggen wat vasten is, want dat wist iedereen en ze brachten vasten ook in praktijk. De vraag was alleen hoe je zinvol en oprecht vast. Die vraag geldt des te sterker voor ons mensen die nauwelijks meer ervaring hebben met vasten, althans in religieuze zin. Want mensen die aan de lijn doen noemen dit ook wel vasten. Het doel is dan gewichtsafname. Minder eten is dan een kwestie van nut en in veel gevallen van overgewicht noodzaak. Maar echt vasten heeft niets met nut en noodzaak te maken. Was dat wel zo dan zou de vastenpraktijk in onze kerk en in de moderne maatschappij nooit zo in onbruik zijn geraakt. Want waarom zou je vasten als een zichtbaar resultaat niet de bedoeling is? Zeker wanneer we Jezus horen zeggen dat je als je vast beter je gezicht kunt wassen en oliën in plaats van as op je hoofd te strooien. Dus zelfs zichtbare tekenen kun je beter mijden als je wilt voorkomen dat je een huichelaar bent.
De vraag is dus waarom dan wel vasten en hoe? We zullen allemaal beamen dat het leven op aarde mooi is. Een prachtig avontuur. We vieren dat in eigen kring door het jaar met verjaardagen en jubilea. In de samenleving met feesten en evenementen. En als we op vakantie gaan. Op al deze momenten omarmen en vieren we het leven. We vieren het leven als een goed op zich. Maar er is ook een andere kant aan het leven in deze wereld. Het onrecht, het misbruik, het geweld, de teleurstellingen, de verliezen, de menselijke schuld aan alles, teveel om op te noemen, inclusief de verschrikking die mensen in Ukraine ondergaan op dit moment. Stoppen we dat allemaal onder het vloerkleed? Of staan we daar ook bij stil, niet door te vieren, maar wel door op bepaalde momenten persoonlijk en samen af te zien van genot en luxe? Met andere woorden: houden we alleen van het leven en van deze wereld voor zover het allemaal rozengeur en maneschijn is? En zeggen: anders hoeft het van ons niet? Is alle vreugde en plezier slechts zoals we tegenwoordig zeggen “guilty pleasure”. Dat als je eerlijk bent, er eigenlijk totaal geen reden meer is om te feesten? Of omarmen we ook dit leven en deze wereld met z’n nare kanten en zijn gruwelijkheden. De vraag is niet of we ‘de pijn en het lijden en de gruwelijkheden accepteren. Dat kunnen we niet eens. Maar de vraag is of we de wereld en ook ons eigen leven in de wereld mét zijn onbegrijpelijke en afschuwelijke kanten accepteren liefhebben. Alleen dan zullen we ook werkelijk het leven liefhebben zoals het is. En dan zullen we ook de energie vinden om ondanks alles ons in te zetten voor een betere wereld vol recht en gerechtigheid en te genieten van het goede. Dan zullen we altijd de hoop in ons brandend houden zonder schuldgevoel omdat we de as en het vuil onder het tapijt geveegd hebben. Nee, we mogen steeds opnieuw beginnen.
“Stof zijt ge en tot stof zult ge wederkeren” horen we tot ons zeggen als we ons het askruisje laten opleggen **). Aanvaarden we het leven in deze wereld ook als het uiteindelijk niet meer is dan stof? Dat lijkt het absolute dieptepunt, maar de liefde voor het leven begint pas echt daar waar we er niet voor wegvluchten. Juist daar verrijst het vuur uit de as. Juist daar lacht het leven ons echt toe als een wonder, een geschenk,  dat we mogen vieren als iets dan ons nooit meer afgenomen kan worden.
Daarom is deze vastentijd een oproep tot bekering, bekering tot het echte leven, bekering tot het leven met God en Jezus. “Laat u verzoenen met God” zegt de apostel ***). Alzo lief heeft God deze wereld gehad dat hij zijn eniggeboren zoon in deze wereld gezonden heeft op dat ieder die in Hem gelooft, deel mag hebben aan het eeuwige leven.
Als God deze wereld en ons mensen ondanks de zwarte bladzijden, ondanks alles zo liefheeft, en we geloven in Jezus, dan kunnen en mogen we niet achterblijven. Amen

Martin los pr.

*) Evangelie van Aswoensdag: Mattheus 6:15-18
**) ritueel van de Aswoensdagviering
***) 2e brief aan de Kortinthiers 5:20-6:2

Homilie in Paaswake en op Paaszondag 2016 in de Mariakerk De Meern LeidscheRijn

Lieve zusters en broeders, wie verlangt niet naar een wereld zonder geweld, zonder onrecht, zonder ongelijkheid, zonder pijn en verdriet? Het is een gerechtvaardigd verlangen, want geweld, onrecht, en lijden horen eigenlijk niet bij het leven zoals het bedoeld is.
Konden we de wereld maar even stopzetten om wat reparatiewerkzaamheden te verrichten om daarna weer gelukkig verder te leven in een wereld die als nieuw is. Maar dat gaat niet.
Er zijn in de loop der tijden wel bewegingen geweest die de kwalen van deze wereld in één klap wilden uitbannen, zoals ongelijkheid tussen mensen, tussen rijk en arm. Zij meenden door met geweld een einde te maken aan bestaande onvrijheid en ongelijkheid een nieuwe wereld te scheppen.
Deze revolutionaire bewegingen, deden het bloed vloeien van miljoenen ontelbare onschuldige mensen. En doen dat nog steeds.
Even een nieuwe wereld uitrollen – om een in de zakenwereld gebruikelijke term te gebruiken – gaat niet. We zien ook in onze dagen hoe zogenaamde idealisten  met het uitrollen van hun gedroomde rijk alleen dood en verderf zaaien.
Een nieuwe wereld ís geen tapijt dat je even uitrolt en alle mensen die in de weg staan, onder voet loopt. In die nieuwe wereld  waarnaar we terecht verlangen, moet de menselijkheid voorop staan. Daarom kan die nieuwe wereld alleen maar beginnen met barmhartigheid.
De boodschap van Pasen is dat die nieuwe wereld al begonnen is. En wij, mensen hebben niet eens de eerste stap hoeven zetten. God heeft het initiatief genomen. Toen mensen als gruwelijk bewijs van onmenselijkheid Jezus aan het kruis sloegen, heeft God niet in één klap de wereld van de kaart geveegd. Hij heeft niet gezegd: “Nou, geef Ik het op. Mijn lieve Zoon, kom maar bij mij terug, dan begin ik met jou een nieuwe wereld zonder al die akelige mensen”.
Nee, God heeft Jezus doen verrijzen uit de dood. En Hij zegt: “ieder die in mijn Zoon, die aan het kruis gestorven is, gelooft – ook degenen die hem gekruisigd hebben, en zij hebben berouw –  maak ik tot inwoner en burger van een nieuwe wereld, een nieuwe schepping.
Deze nieuwe wereld begint dus met de barmhartigheid, de barmhartigheid van God die onze fouten, onze zonden en menselijke schuld vergeeft.
verrijzenis2016Daar draait het om met Pasen. In het begin was dat nog niet meteen duidelijk. De vrouwen die bij het graf komen zien de steen weggerold en kijken eerst in een groot raadsel. Even later komen de leerlingen, Johannes en Petrus, bij het graf aan. Ze gaan naar binnen, en ze zien de linnen doek waarin Jezus was gewikkeld, liggen. De doek die zijn hoofd had bedekt ligt zelfs netjes opgerold. Rovers zouden die dure linnen doeken beslist meegenomen hebben.
Langzaam begonnen de leerlingen te begrijpen dat er iets unieks gebeurd was, iets dat geen mens kan bevatten: dat Jezus uit de doden verrezen is. Er is een bres geslagen in de oude wereld die overschaduwd wordt door het kwade en de dood.
Hier opende zich een volstrekt nieuwe wereld, de wereld van de goddelijke barmhartigheid. Geen wonder dat de leerlingen niet onmiddellijk in gejuich uitbarstten. Het was allemaal zo pril en onzeker. De boodschap van Pasen wekt ons op om die nieuwe wereld binnen te treden. Omdat het een onbekende wereld is, aarzelen we ook net als de leerlingen Maar daarna waren zij niet meer te stuiten. Ze verkondigden het overal.
Ze gedroegen zich ook zelf als burgers van die nieuwe wereld door de liefde voor elkaar en de medemensen, door de zorg voor mensen in nood en armoede.
En wij hebben de prachtige voorbeelden van talloze heiligen voor ons die de barmhartigheid van God in praktijk brachten. Zo zijn zij als plekken waar het licht van de verrezen Heer onze wereld binnenvalt. Zo breekt die nieuwe wereld waarnaar we verlangen zich baan in deze oude wereld als zonnestralen in een bos. Die oude is nog niet voorbij. Maar ze is niet meer oppermachtig.
Kijk maar naar uw eigen geloof in Jezus dat niemand u meer af kan nemen. En kijk naar de medechristenen en andere mensen van goede wil die in vele delen van de wereld gediscrimineerd en vervolgd worden. Kijk, hoe ze volhouden, omdat ze behoren tot de nieuwe wereld van Gods liefde en barmhartigheid.
Laten we die nieuwe wereld binnentreden. Het enige dat nodig is, is dat we hartelijke in Jezus geloven. De doop die we ondergaan hebben, maakt ons één met Jezus. We vernieuw die doop vandaag op dit Paasfeest. Want Pasen en Doop liggen in elkaars verlengde. De doop maakt ons tot burgers van de nieuwe hemel en die nieuwe aarde. Tot mensen die geen kwaad met kwaad vergelden. Mensen die wel angst kennen, maar angst niet het laatste woord geven, omdat ze een gemeenschap vormen met Jezus Christus die sterker is dan de dood. Mensen die hun eigen beperkingen aanvaarden, omdat ze weten dat Gods liefde ons te hulp komt.  Mensen die vergeven en werken aan verzoening tussen mensen en groepen en bevolkingsgroepen, verschillend taal, kleur, cultuur, religie. Mensen vol hoop, geloof en liefde. Omdat ze weten dat de dood – het laatste kwaad –  is overwonnen. Wat blijft is het eeuwige leven. Pasen vieren, is vertrouwen op Gods barmhartigheid. De deur naar de enige echte nieuwe duurzame menswaardige wereld. Het rijk van God. Amen

(c) Pastoor Martin Los